22 stycznia mija 157. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego, o którym w Suwałkach przypomina pomnik poświęcony powstańcom styczniowym na tzw. Górze Szubienicznej przy ulicy Bakałarzewskiej. Pomnik odsłonięto w 2004 r.
Powstanie styczniowe na Suwalszczyźnie zaczęło się później niż na innych ziemiach polskich. Według obliczeń władz rosyjskich do 28 kwietnia 1863 r. do powstanie zbiegło stu mieszkańców Suwałk. Jak napisano w książce „Suwałki- miasto nad Czarną Hańczą” w kwietniu 1863 r. szef suwalskiej żandarmerii pisał, że:” na ulicach w Suwałkach nie spotkasz młodego człowieka, w zarządzie miejskim nie ma kto przepisywać papierów, w gimnazjum nie ma uczniów w czterech wyższych klasach(…)”. Mieszkańcy Suwałk nie widzieli walk powstańczych z wojskami rosyjskimi, nie słyszeli też zapewne odgłosów pola bitwy, gdyż do najbliższych potyczek doszło pod Żywą Wodą, Krasnopolem i Olszanką. Suwalczanie byli za to świadkami egzekucji powstańców. Do pierwszej doszło 4 sierpnia 1863 r. Na tzw. Górze Szubienicznej zostali powieszeni żandarmi:Marcin Gąglewski, Franciszek Krejczman, Jan Staśkiewicz i Jan Wysocki. Według Krzysztofa Skłodowskiego w Suwałkach stracono jeszcze:
9 października 1863 – Feliks Żochowski
2 grudnia 1863 – Stanisław Bolesław Jaskołd, Karol Ludwik Jerzy Piotrowski (ta egzekucja dwóch powstańców odbyła się w centrum Suwałk), Józef Chonesta
15 lutego 1864 – Jan Krasiński
17 lutego 1864 – Henryk Bielawski
14 marca 1864 – Lejb Mordkowicz Lejbman
1 kwietnia 1864 – Teodor Błachinych
8 kwietnia 1864 – Bułatow
9 kwietnia 1864 – Juliusz Letowt
13 kwietnia 1864 – ks. Jerzy Dajlida
19 kwietnia 1864 – Konstanty Narzymski
26 kwietnia 1864 – Edward Gordacki, Teofil Mikucki, Baltazar Rutkowski
27 kwietnia 1864 – Leon Szamkow
W Suwałkach stracono 20 powstańców, w tym trzynastu przez powieszenie, a siedmiu rozstrzelano. 11 listopada 2004 r. w miejscu straceń powstańców styczniowych na Górze Szubienicznej odsłonięto pomnik (cztery betonowe krzyże) poświęcony Powstańcom Styczniowym 1863 roku z inicjatywy Augustowsko- Suwalskiego Towarzystwa Naukowego. Do drugiej wojny światowej stał tam drewniany krzyż. Autorami pomnika są architekci Halina Kopeć i Andrzej Leszek Szulc, konstruktorem – Sławomir Klimko. Tablicę okolicznościową wykonał Jan Góral, a betonowe odlewy krzyży Przedsiębiorstwo Budowlano-Handlowe „Betrom” w Suwałkach, pod kierownictwem Henryka Romańczuka.
Fotografia z 2019 roku.
