Wernisaż wystawy: Salvador Dali Grafiki
Piątek, 18.01.2019, godz. 18:00
Galeria Patio, SOK, ul. Papieża Jana Pawła II 5
prace pochodzą ze zbiorów Dariusza Matyjasa | wystawa potrwa do 3 marca 2019 roku | wstęp wolny
Salvador Dali wykreował swój odmienny wizualny świat. Świat nadrealnych postaci, zdarzeń, rekwizytów, przebiegu wyrafinowanych plastycznych opowieści o nim. Dali stworzył inny, własny, znaczący, pełen symbolicznych treści artystyczny kosmos. Sam też jest bohaterem tych wizualnych narracji w odmiennych wcieleniach, przy stosowaniu różnych realizacyjnych metod, twórczych nawykach i sposobie pracy. Jego sztuka jest podziwiana. Fascynuje zarówno pospolitego widza, jak i znawców surrealistycznego widzenia.
Dali w swych performatywnych doświadczeniach, eksperymentach z własnym mózgiem i psychiką mawiał, że to, co uprawia w sztuce, jest ,,spontaniczną metodą irracjonalnego poznania, opartą na krytycznej i systematycznej obiektywizacji asocjacji i interpretacji delirycznych ‘’. Z premedytacją wchodzi w psychiczne stany halucynogenne, wywołując je zwykle na pograniczu jawy i snu, rozpoczynając w ten sposób proces introspekcji, umożliwiający mu wielokrotne wchodzenie, przenikanie, wędrowanie, penetrowanie odmiennych struktur wizualnych oraz przebywanie w nich, jakby w ,, innym wymiarze”. Pisał o tym w eseju Podbój irracjonalnego z 1935 roku w ten sposób: „moja działalność paranoiczno-krytyczna jest w rzeczywistości spontaniczną metodą poznawania irracjonalizmu, na podstawia asocjacji interpretacyjno-krytycznych fenomenów majaku”, wyjaśniając własne, z pozoru alogiczne zachowania twórcze. Kontynuując wypowiedź, stwierdza: „Działanie krytyczne zachodzi tylko przy swobodnym wyszukiwaniu obrazów oraz spójnych systematycznych skojarzeń. Działanie paranoiczno-krytyczne jest siłą napędową obiektywnego przypadku ‘’. Dalego interesuje wszystko, co go przeraża, a zarazem zmusza w konsekwencji do artykułowania wizualizacji swoich stanów delirycznych, panicznych i paranoicznych. Ciągle też poszukuje „ kamienia filozoficznego ‘’ dla przemian, transformacji i zawierania się obrazu w obrazie. Stosuje różnorodne „afrodyzjaki ‘’ w swoim menu artystycznym. Najważniejszym z nich jest erotyka-zwykle połączona ze śmiercią, a przechodząca w różnego rodzaju majaki i wizje związane właśnie z nimi. To one zasadniczo prowadzą go do zdumiewającej umiejętności artykułowania ich, przywoływania i komponowania w obrazie. Stwarzanie zaskakujących przedstawień malarskich , zderzających w sobie różne ekspresje i stylistyki. Łączenie odmiennych obrazów kulturowych czy osobnych jakościowo światów.
Dali dokonuje tego w wyrazisty sposób w swych grafikach. Prace na papierze drukowane na zamówienie przez znane wydawnictwa czy drukarzy – właścicieli słynnych pracowni graficznych – poszerzyły znacząco krąg jego odbiorców. Są ewidentnie wynikiem świadomej autopromocji własnej twórczości.
Na ekspozycje w Suwalskim Ośrodku Kultury składa się 60 grafik, które powstały w przestrzeni 1944-1983 i w interesujący sposób przywołują zainteresowanie katalońskiego artysty różnorodnymi kierunkami w sztukach plastycznych ubiegłego wieku. Jest to również próba ukazania jego twórczych poszukiwań i wybitnych zdolności ilustratorskich. Grafiki te są w części sygnowane własnoręcznie przez Dalego, pozostałe były tłoczone w limitowanych edycjach z autorskich matryc. Prezentowane są litografie, akwaforty, staloryty i drzeworyty. Powstały one na potrzeby zilustrowania ekskluzywnych wydań wybitnych dzieł literatury światowej: Williama Shakespeare’a, Goethego, Cervantesa, Sandoza, Dantego Alighieri, Hemingwaya. Cykle graficzne: Biblia, Paternoster, Boska Komedia, Surrealistyczne Witraże, Surrealistyczne Kwiaty, Konie Dalego, Karty Tarota, Karty Pokera oraz Hiszpańska Surrealistyczna ceramika. Są także inne pojedyncze prace o dużej artystycznej wartości.
Dali eksperymentował w grafice, najlepiej czuł się w akwaforcie, sięgał też po akwatintę, rytował na deskach, stosował zabiegi fotochemiczne przydatne przy naświetlaniu emulsji na matrycach. Wzbogacał swój repertuar techniczny o klasyczne ksylografie czy fotoryty w tworzywach sztucznych. Na płytach litograficznych zostawia formy, ślady miotanych nabojów z kolorowymi farbami, strzela również takimi pociskami do blach miedzianych.
Oglądając jego grafiki, stajemy przed fenomenem surrealizmu, który w wydaniu Dalego- innowatora rozciąga się na całe minione stulecie, choć u podstaw warsztatu tego artysty leży solidne doświadczenie szkoły klasycznej, zarówno pod względem znajomości historii sztuki, jak i rozmaitości technik plastycznych.
Wszystkie prace pokazane na wystawie zostały wypożyczone z Mazurskiej Fundacji Sztuki Art Progress z siedzibą w Giżycku.
Dr Marian Panek
