Dwie uczennice, Oliwia i Natalia z III Liceum Ogólnokształcącego im. A. Lityńskiego w Suwałkach prowadzą działania w ramach projektu rekrutacyjnego na XXIX Sesję Sejmu Dzieci i Młodzieży, który w tym roku obiera się o 80 rocznice powstania w getcie warszawskim. Swój projekt nazywały „Żonkile – symbol honoru i bohaterstwa”. A oto efekty ich prac badawczych:
Utworzone przez Niemców 26 lipca 1941 roku getto w Białymstoku było drugim co do wielkości istniejącym gettem (więziono w nim ok. 40-60 tysięcy Żydów z miasta i okolicznych miejscowości). Likwidacja getta rozpoczęła się w lutym 1943 roku, kiedy Niemcy zastrzelili ok. 2 tys. osób. 16 sierpnia 1943 roku na wieść o zarządzeniu natychmiastowej deportacji 30 tyś. osób, ruch oporu wezwał do rozpoczęcia powstania. Po stłumieniu powstania od 18 do 20 sierpnia tego samego roku miały miejsce wywózki do obozów zagłady Auschwitz oraz w Treblince.
Rankiem 19 kwietnia 1943 r., kiedy Niemcy przystąpili do ostatecznej likwidacji getta i kolejnej fali wywózek, zostali ostrzelani przez grupy żydowskiej konspiracji zbrojnej – Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). Najcięższe walki toczono w okolicy Placu Muranowskiego, gdzie znajdował się sztab ŻZW oraz w rejonie ulic Zamenhofa i Franciszkańskiej. 8 maja 1943 r bunkier przy ulicy Miłej 18, w którym schroniło się dowództwo ŻOB został odkryty przez Niemców. Datę tę można uznać za symboliczny kres powstania w getcie. Dla Niemców takim wydarzeniem było wysadzenie wielkiej synagogi na Tłomackiem 16 maja 1943 r. Kierujący likwidacją getta warszawskiego Juergen Stroop napisał w raporcie do Heinricha Himmlera: „Nie ma już żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie”.
Źródło: Oliwia Ubowska, Natalia Kostaniecka
