Konferencja naukowa „Między Orłem a Pogonią. Suwalszczyzna w latach 1918–1920”

Ogólnopolska konferencja naukowa „Między Orłem a Pogonią. Suwalszczyzna w latach 1918–1920” – Suwałki (Archiwum Państwowe), 12 września 2019

Zmienne losy Suwalszczyzny w pierwszych latach niepodległości Polski będą przedmiotem ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. Między Orłem a Pogonią. Suwalszczyzna w latach 1918-1920 zorganizowanej wspólnie przez białostocki Oddział Instytutu Pamięci Narodowej oraz Archiwum Państwowe w Suwałkach i Augustowsko-Suwalskie Towarzystwo Naukowe.

Gdy w Warszawie, Krakowie, Łodzi i wielu innych miastach byłego Królestwa Polskiego oraz Galicji koniec 1918 r. oznaczał początek upragnionej wolności, mieszkańcy Suwalszczyzny nadal nie byli pewni swego losu. Pokonani w I wojnie światowej Niemcy nie od razu rozpoczęli ewakuację wojsk z okupowanych terenów. Realizując swoją politykę korzystali z możliwości podsycania antagonizmów między Polakami a Litwinami, dążącymi do przejęcia władzy na spornym terenie, którym stała się m.in. południowa część b. guberni suwalskiej. W tych okolicznościach rozwijała się tu polska działalność niepodległościowa, zarówno w formach legalnych, jak Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego, jak i tajnych, o charakterze zbrojnym, jak Polska Organizacja Wojskowa.

Decyzja mocarstw o tymczasowym podziale Suwalszczyzny między Polską a Litwę z 26 lipca 1919 r. i ostateczne opuszczenie tych ziem przez wojska niemieckie niespełna miesiąc później, nie przyniosły mieszkańcom upragnionego pokoju. 23 sierpnia tr. rozpoczęło się powstanie, którego celem było odzyskanie dla Polski choćby zachodniej części Sejneńszczyzny, administrowanej przez władze i zajętej przez wojska litewskie. Sukces powstańców okupiony został poległymi w walce i wzrostem wrogości między tworzącymi niegdyś jedno państwo Polakami i Litwinami. Rok później na krótko sporne terytorium ponownie zajęły wojska litewskie, korzystając z trudnej sytuacji Polski w wojnie z bolszewicką Rosją. Zwycięstwa w bitwach warszawskiej i niemeńskiej  ostatecznie przypieczętowały przynależność państwową południowej Suwalszczyzny do Polski.

Program konferencji jest następujący:

10.45 – prof. dr Valdas Rakutis – Powstanie sejneńskie 1919 r. w oczach Litwinów.

11.05 – dr hab. Krzysztof Buchowski – Powstanie sejneńskie 1919 r. – stare i nowe ustalenia.

11.25 – dr Irena Kępa –  Problematyka litewska, kwestia granic w Archiwum Romana Dmowskiego znajdującego się w zbiorach Muzeum Niepodległości.

11.45 – dyskusja

12.05 – dr hab. Sławomir Cenckiewicz –Tadeusz Katelbach – powstaniec sejneński

12.25 – dr Krzysztof Skłodowski – Przyczynki do dziejów suwalskiej POW: „Samoobrona” w Suwałkach na przełomie 1918 i 1919 r. oraz  nowe ustalenia dotyczące biografii członków Dowództwa Obrony Kresów Ziemi Suwalskiej.

12.45 – dr Tomasz Naruszewicz – Aleksander Nietubyć – podoficer powstania sejneńskiego, walk z bolszewikami i w II wojnie światowej.

13.05 – Magdalena Rusińska-Wołowska  – Projekt edukacyjny „Mój dziadek był peowiakiem”.

13.20 – dyskusja

13.40 – Tadeusz Radziwonowicz – Wobec politycznych dylematów i perturbacji. Suwalszczyzna 1918-1919.

14.00 – Łukasz Faszcza – Społeczeństwo ziemi suwalskiej wobec niepodległości państwa polskiego po I wojnie światowej.

14.20 – dr Jarosław Schabieński – Performatywne metody czczenia pamięci powstańców sejneńskich w Suwałkach.

14.40 – Dyskusja

15.00 – zakończenie konferencji

ZAPRASZAMY