W 100-lecie Odzyskania Niepodległości przez Polskę młodzież z suwalskich szkół, uczestnicząca w projekcie XXIV Sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży, przygotowuje kampanie posłom na Sejm roku 1919 lub 1922. Autorzy zwycięskich projektów pojadą 1 czerwca na sejmową sesję. Na łamach „DwuTygodnika Suwalskiego” przedstawiamy informację o ich działaniach. Tylko ten, kto nie zapomina o swojej przeszłości, może wygrać przyszłość. Ta myśl jest szczególnie ważna w roku polskiego jubileuszu.

 

Przywrócić pamięci

Natalia Popko i Jakub Amelian, uczniowie suwalskiego III Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Alfreda Lityńskiego przeprowadzili kampanię posłowi Zygmuntowi Kadłubowskiemu – suwalczaninowi reprezentującemu nasz region w latach 1922-1927. Ich opiekunem jest Konrad Wiśniewski.

Licealiści informacje o suwalskich posłach wyszukali w miejscowym Muzeum Okręgowym i Archiwum Państwowym. Zrobili plakaty, wydrukowali i rozkolportowali ulotki oraz przygotowali gazetę wzorowaną na czasopismach wydawanych w okresie międzywojennym. Sprawdzą też wiedzę suwalczan na temat Z. Kadłubowskiego i odzyskania niepodległości. Przeprowadzili wiec wyborczy na ul. Chłodnej. Młodzież zamierza wystąpić do suwalskich władz o nadanie jego imienia wybranemu miejscu w mieście. Z. Kadłubowski był m.in. sekretarzem Rady Miejskiej i Zarządu Suwałk.

 

Kim był Zygmunt Kadłubowski?

Jako jedyny suwalczanin został w 1922 roku wybrany posłem na Sejm z listy Związku Ludowo-Narodowego. Urodził się 2 maja 1879 r. w Czostkowie (powiat Suwałki). Doświadczony urzędnik pracujący w wielu instytucjach służących odbudowie państwa polskiego. Prowadził także działalność charytatywną jako organizator, kierownik biura i wiceprezes Komitetu Opieki nad Biednymi w Suwałkach. Miłość do ojczyzny zaszczepił w nim ojciec – Bolesław Kadłubowski, wójt gminy Czostków i uczestnik powstania styczniowego. Zygmunt, jako wykształcony prawnik, zasiadał m.in. w Komisji Prawniczej, udzielał porad prawnych w swojej kancelarii oraz orzekał jako tymczasowy sędzia powiatu suwalskiego. Organizator ochotniczego pułku suwalskiego, przekształconego później w 41. Suwalski Pułk Piechoty, odznaczony orderem Virtuti Militari.

 

Wybory pod okupacją

Wybory do Sejmu Ustawodawczego odbyły się 16 lutego 1919 roku. Głosowali w nich również suwalczanie, chociaż Suwalszczyzna była jeszcze okupowana przez Niemców. Przypomnijmy, że Suwałki wyzwolono ponad pół roku później, czyli 24 sierpnia 1919 r. W wyborach do Sejmu Ustawodawczego frekwencja w Suwałkach wyniosła prawie 54 %. Na listę Związku Sejmowego Ludowego-Narodowego oddano ponad 95 % głosów. Posłami zostali: Władysław Brzosko, Aleksander Putra, ksiądz Stanisław Szczęsnowicz i Adolf Świda.

 

Poszukiwania gimnazjalistek

Młode suwalczanki, Kinga Burnejko i Hanna Krzyżewska z Gimnazjum im. Marii Konopnickiej pod opieką Grzegorza Kalejty, są autorkami niecodziennej kampanii wyborczej. Ich kandydatem jest bowiem Aleksander Putra, jeden z pierwszych suwalskich posłów do Sejmu Ustawodawczego w 1919 r.

Uczennice szukając informacji odwiedzały wiele instytucji, m.in. Archiwum Państwowe, Muzeum Okręgowe i Bibliotekę Publiczną. Dzięki temu udało się im znaleźć wiele cennych informacji. Gimnazjalistki wykonały już ulotki i plakaty promujące Aleksandra Putrę jako kandydata na posła. Jedno z pierwszych spotkań wyborczych odbyło się w Raczkach oraz w suwalskim Uniwersytecie Trzeciego Wieku. Wśród kolejnych inicjatyw znajduje się m.in. konferencja naukowa (połączona z wiecem wyborczym) w Urzędzie Miejskim, z udziałem prezydenta Suwałk, Czesława Renkiewcza.

 

Kim był Aleksander Putra?

Urodził się 5 sierpnia 1888 roku w Żubrynku niedaleko Suwałk, w rodzinie chłopskiej. W okresie walki o polską szkołę w 1905 r. należał do organizatorów strajku szkolnego, agitował za spolszczeniem szkół ludowych i urzędów gmin. Aresztowany, trzy miesiące spędził w suwalskim więzieniu. Ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie I wojny światowej pracował w gospodarstwie. Równocześnie zakładał POW i był jej komendantem w okręgu suwalskim do stycznia 1919 roku. Uczestniczył w pracach Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego. Do Sejmu Ustawodawczego wszedł z bezpartyjnej listy narodowej, ale wstąpił do Klubu Posłów PSL „Piast”. W 1938 r. zorganizował żeńską szkołę rolniczą w Kukowie i męską w Dowspudzie. Podczas okupacji hitlerowskiej związany był ze Związkiem Walki Zbrojnej. Od 1948 r. do 1952 r. w Dowspudzie był nauczycielem w Państwowym Czteroletnim Liceum Rolniczym. Od września 1956 r. pracował w PGR w Czartajewie k. Siemiatycz. Na Suwalszczyznę powrócił w 1958 r. Zmarł 13 lipca 1962 r. w Suwałkach. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Raczkach.