W Archiwum Państwowym w Suwałkach 26 marca odbyło się spotkanie z naukowcami Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB oraz Uniwersytetu Wschodniej Finlandii: „Zielona transformacja, poszukiwania surowców krytycznych w rejonie Suwalskiego Masywu Anortozytowego. Historia Badań a obecny stan wiedzy.
Podczas spotkania wyjaśniono zgromadzonym czym jest projekt: SEMACRET, którego celem jest promowanie zrównoważonego poszukiwania surowców krytycznych w celu zielonej transformacji w UE, zapewniając stałe dostawy dla jej przemysłu. Tylko 3% zapotrzebowania na surowce krytyczne (CRM) jest zaspokajane przez europejskie źródła. Stawia to UE w niepewnej sytuacji, polegającej głównie na imporcie z krajów trzecich. UE chce zwiększyć wewnętrzne wydobycie surowców krytycznych, aby zabezpieczyć swoją autonomię i zapewnić odpowiedzialne pozyskiwanie tych surowców.
Na terenie naszego kraju do badań geofizycznych wybrano Suwalszczyznę, bo ma dobrze udokumentowane złoża rud metali. Pierwsze badania rozpoczęto w 1949 roku, wykonano wtedy zdjęcia magnetyczne i grawimetryczne. Wykazały one anomalie magnetyczne i anomalie gęstości wskazujące na duże pokłady rud metali. Potwierdziły to odwierty wykonane w latach 1963-65. W samym rejonie Krzemianki koło Suwałk wykonano ich aż 18.
W 2024 roku nad Suwalszczyzną krążył helikopter z powieszonym odbiornikiem, który mierzył wyłącznie naturalne pole magnetyczne ziemi. Śmigłowiec latał nad terenem gmin Krasnopol, Jeleniewo, Puńsk, Rutka-Tartak, Suwałki, Szypliszki i Wiżajny.
– Chodziło o przetestowanie metod dobrze działających w przypadku złóż, które znajdują się płytko. Natomiast w przypadku Suwałk złoża są na głębokości ponad 850 metrów. Helikopter umożliwił nam zbadanie pokładów skalnych pod jeziorami, przy innych metodach było to niemożliwe. Nie odkryliśmy nic nowego. Nowe badania z powietrza potwierdziły dotychczasowe ustalenia – mówiła dr Olga Rosowiecka z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie
Badanie złóż z helikoptera uzupełniły badania powierzchniowe i objęły prawie 200 kilometrów kwadratowych. Naukowcy narzekali na zakłócenia urządzeń pomiarowych przez pola elektromagnetyczne wytwarzane przez elektrownie wiatrowe, energetyczne linie przesyłowe i natowski radar.
Złoża rud zawierające 25% żelaza, 7% tytanu i 0,2-0,3 wanadu znajduj ą się w rejonie Krzemionki, Udryna, Jeleniewa i Jeziora Okrągłego. Złoża te zostały udokumentowane przy pomocy ok. 100 głębokich otworom wiertniczych, do głębokości 2300 m, a zasoby oszacowano na ok. 1,5 mld ton, głównie w polu rudnym Krzemionka i Udryn.
