Przed nami Święto Konstytucji 3 Maja. Będzie ono jednak obchodzone w inny sposób niż w ostatnich latach. Przypomnijmy, jak przed laty w Suwałkach obchodzono Święto Konstytucji 3 Maja. Ustanowiono je w odrodzonej Polsce w 1919 roku.

Sadzenie Dębu Wolności 3 maja 1923 r. Poświęcił go prefekt szkolny ksiądz doktor Kazimierz Grunwald   Fot. ze zbiorów Muzeum Okręgowego Suwalskie obchody Święta Konstytucji 3 Maja najbardziej kojarzą się z Dębem Wolności, który w 1923 roku w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja zasadzili w parku miejskim uczestnicy walk o niepodległość i młodzież szkolna z inicjatywy dyrekcji Gimnazjum Męskiego im. Karola Brzostowskiego. Autorzy monografii „Suwałki-miasto nad Czarną Hańczą” twierdzą, że nieco później położono pod nim głaz z napisem: „3 maj 1791–1923”. Głaz ten ukryli suwalczanie w czasie II wojny światowej, dzięki czemu przetrwał do naszych czasów.
W czasach PRL-u ówczesne władze zabroniły publicznych obchodów Święta Konstytucji 3 Maja. W Suwałkach po kilkudziesięcioletniej przerwie trzeciomajowe obchody zorganizowano w 1981 roku. Pod Dębem Wolności zebrało się wtedy około tysiąca osób. Ich przebieg w piśmie „Kres” opisał Jerzy Broc. Uroczystości rozpoczęło wystąpienie Aleksandra Seredyńskiego o charakterze historycznym, w którym nawiązał do ówczesnych realiów. Potem swój wiersz recytował Andrzej Tylenda. Pod Dębem Wolności odśpiewano jeszcze hymn państwowy, złożono kwiaty i manifestanci ruszyli w kierunku kościoła pw. św. Aleksandra.

Manifestacja 3 maja 1981 roku. Pochód otwierał mężczyzna niosący krzyż drewniany, w asyście dwóch młodych mężczyzn z flagami. Za krzyżem szli ludzie niosący transparenty: „190 rocznica Konstytucji 3 Maja”, „Wolność więzionym za przekonania”, „»Ława« Niezależnym Pismem Młodzieży Suwalskiej”, „NSZZ Solidarność”, „NSZZ RI Solidarność”.   Fot. Jerzy Broc

Ostatnim elementem uroczystości była msza św. odprawiona w kościele pw. św. Aleksandra, z kazaniem ks. Stefana Grajewskiego. Nabożeństwo rozpoczęło odśpiewanie Roty, a zakończyła pieśń Boże, coś Polskę. Jak ocenił Jerzy Broc, te właśnie pieśni patriotyczne najbardziej wzruszyły, szczególnie najstarszych uczestników nabożeństwa. Marcin Zwolski w „Roczniku Augustowsko-Suwalskim” z 2013 roku napisał, że ówczesny naczelnik Wydziału III Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej ppłk Gedymin Zimnicki: „w najgwałtowniejszych słowach komentował, jak można się było spodziewać, wiersz Andrzeja Tylendy, uderzający bezpośrednio w partię i podległe jej służby mundurowe. Co gorsza, wiersz kompletnie zaskoczył SB. Funkcjonariusze dysponowali programem uroczystości, jednak żadna recytacja nie była w nim przewidziana. Zimnicki denerwował się i uczulał, że następnym razem tajni współpracownicy powinni uzyskiwać nie tylko bardziej szczegółowy program, ale też treści poszczególnych wystąpień.”
W 1990 roku przywrócono oficjalne obchody Święta Konstytucji 3 Maja. „Tygodnik Suwalski” nr 20 z 16 maja 1991 r. tak relacjonował obchody tego święta w Suwałkach:
„200 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja obchodzono w Suwałkach dość skromnie. Pod kościołem św. Aleksandra odbyła się uroczysta msza z udziałem kompanii honorowej suwalskiej jednostki WP i pocztów sztandarowych. W uroczystościach uczestniczył także Wojewoda Suwalski Franciszek Wasik, Prezydent Miasta Zdzisław Chmielewski oraz władze policyjne i wojskowe. (…)

Po zakończeniu uroczystości złożono kwiaty pod Dąbkiem Wolności. Mimo ładnej pogody niezbyt wielu suwalczan przybyło pod kościół św. Aleksandra. Może dlatego, że organizator uroczystości – SKO „Solidarność” nie poinformował należycie o programie obchodów, a może dlatego, że 45 lat przymuszania do uczestnictwa w oficjalnych świętach skutecznie zabiło potrzebę świętowania nawet tak ważnych rocznic. Pustkami świeciła także sala UW podczas popołudniowego koncertu chóru LO im. M. Konopnickiej. Wojewoda F. Wasik przeprosił nawet chórzystów za tak nikłą frekwencję.”
Przed nami obchody 229. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Będą one wyjątkowe. Ze względu na stan epidemii i obowiązujące ograniczenia będą to uroczystości skromniejsze niż w ostatnich latach, ale na pewno nie zabraknie czasu na refleksję nad naszym współczesnym patriotyzmem i sposobami jego okazywania.

Przed pandemia w 2019 r. suwalczanie wspólnie obchodzili 228. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Wzięli w nich udział m.in. posłowie, przedstawiciele samorządów różnych szczebli, kombatanci, żołnierze, służby mundurowe, harcerze, młodzież szkolna, przedstawiciele duchowieństwa oraz mieszkańcy miasta