Suwalszczyzna zachwyca swoimi krajobrazami. Nic dziwnego, że kilku reżyserów zrealizowało zdjęcia filmowe właśnie u nas. Suwałki i najbliższa okolica najczęściej udawały Litwę i Skandynawię. Sama Suwalszczyzna rzadko była miejscem akcji filmów. A nawet jeżeli akcja filmu dzieje się na Suwalszczyźnie, tak jak w „Zerwanych cumach” w reżyserii Sylwestra Szyszki, to „suwalskie” plenery są realizowane na Mazurach. Znacznie częściej filmowcy pojawiali się w Augustowie i na Mazurach oraz Podlasiu. Przygotowaliśmy zestawienie filmów nagrywanych w Suwałkach i na Suwalszczyźnie. Liczymy, że nasi Czytelnicy pomogą uzupełnić ten wykaz.
W 1968 roku na ekrany polskich kin wszedł film „Żywot Mateusza” w reżyserii Witolda Leszczyńskiego z niezapomnianą rolą Franciszka Pieczki, który zagrał wrażliwego Mateusza nie mogącego się odnaleźć w lokalnej społeczności i spędzającego czas na kontemplacji przyrody. Film nagrywano w plenerach nad Wigrami, m.in. w Czerwonym Krzyżu i Gawrych Rudzie. Już tylko w tym filmie możemy zobaczyć jak wyglądał młyn w Gawrych Rudzie, gdzie dzisiaj znajduje się wylęgarnia ryb. Akcja filmu dzieje się latem, ale zdjęcia do niego realizowano w październiku 1967 r. Ekipa zdjęciowa musiał nawet na chwilę przerwać realizację zdjęć, bo zaczął padać śnieg w końcu października. W filmie zgrali też m.in. Anna Milewska, Wirgiliusz Gryń, Hanna Skarżanka i Małgorzata Braunek. Był to film niskobudżetowy, więc część ról zagrali członkowie ekipy filmowej np. młynarza zagrał kierownik produkcji (głos podłożył Zdzisław Maklakiewicz), a kierowcę zagrał reżyser, dla którego był to debiut fabularny.
Zdjęcie ze strony Filmpolski.pl, na zdjęciu: Franciszek Pieczka, Joanna Szczerbic
Także w pobliżu Suwałk nagrywano zdjęcia do filmu „Dolina Issy” z roku 1982 w reżyserii Tadeusza Konwickiego. Była to ekranizacja powieści Czesława Miłosza o tym samym tytule. Akcja filmu toczy się na Litwie, w małym miasteczku w pobliżu rzeki Issy, lecz naprawdę zdjęcia kręcone były na Suwalszczyźnie. Zdjęcia nagrywano m.in. w okolicach Smolnik i w Berżnikach. Malownicze zakątki Suwalszczyzna na taśmie filmowej uwiecznił autor zdjęć Jerzy Łukaszewicz. W filmie zagrali m.in. Anna Dymna, Danuta Szaflarska, Ewa Wiśniewska, Maria Pakulnis, Krzysztof Gosztyła, Edward Dziewoński i Jerzy Kamas.
Fot. Muzeum Kinematografii w Łodzi
W 1985 roku w pobliżu klasztoru pokamedulskiego nad Wigrami nagrywano zdjęcia do serialu telewizyjnego „Lato leśnych ludzi” w reżyserii Władysława Ślesickiego. Nagrywano tam m.in. scenę na targu. Dużo zdjęć do tego serialu zrealizowano w Puszczy Augustowskiej, m.in. w okolicach jez. Studzieniczne. W „Lecie leśnych ludzi” zagrali min. Jerzy Bińczycki i Wiktor Zborowski.
Fot. FilmPolski.pl, Wiktor Zborowski, Sylwester Maciejewski, Jerzy Bińczycki
W 1989 r. w Suwałkach i na Suwalszczyźnie realizowano zdjęcia do filmu i serialu telewizyjnego „Gorzka miłość” w reżyserii Czesława Petelskiego na podstawie powieści „Odyniec” Jerzego Putramenta. Film opowiada o miłości młodej dziewczyny do pochodzącego z wyższych sfer inżyniera, a jego akcja dzieje się w czasie II wojny światowej i w pierwszych latach powojennych. W filmie pojawiła się suwalska ul. W. Gałaja oraz budynek suwalskiego dworca kolejowego w scenie z tłumem repatriantów granych m.in. przez statystów z Suwałk i okolic. W filmie wystąpili m.in. Sylwia Wysocka, Lidia Korsakówna, Gustaw Lutkiewicz, Wiesława Mazurkiewicz i Witold Pyrkosz. Zdjęcia do tego filmu realizowano też w: Augustowie, Sejnach i Raczkach.
Fot. Muzeum Kinematografii w Łodzi, na zdjęciu: Barbara Więckowska, Leon Niemczyk
Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego w 1993 r. nagrano kilka scen do polskiego serialu telewizyjnego dla dzieci i młodzieży „Plecak pełen przygód” w reżyserii Janusza Dymka. Opowiada on o fińskim 10-latku , który stale ucieka w świat fantazji. Film nagrywano w plenerach fińskiej gminy Lapinjärvi, ale sceny koło domu Juhy nagrywane były na terenie leśniczówki Gawarzec w Wigierskim Parku Narodowym. W serialu zagrali m.in. Maciej Orłoś, Anna Majcher i Józef Duriasz.
Fot. FilmPolski.pl, na zdjęciu: Adam Siemion
W okolicach Smolnik w lipcu 1998 roku nagrywano też zdjęcia do filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Tłem dla początkowych kadrów filmu, przedstawiających wracającego do Soplicowa Tadeusza, są piękne litewskie krajobrazy. W rzeczywistości są to okolice Smolnik. W tym miejscu teraz znajduje się punkt widokowy z widokiem na Górę Cisową Zdjęcia do filmu przez kilka dni na Suwalszczyźnie nagrywała ekipa kierowana przez A. Wajda, która zakwaterowana był m.in. w suwalskim hotelu „Suwalszczyzna” przy ul. Noniewicza 71A. W realizacji tych zdjęć uczestniczyli m.in. laureat Oscara Allan Starski, Jerzy Trela i Michał Żebrowski. W rolach statystów zagrało też wielu suwalczan oraz żołnierzy suwalskiej jednostki wojskowej.
Fot. Filmweb.pl, na zdjęciu: Alicja Bachleda-Curuś Michał Żebrowski
W czerwcu i lipcu 2001 r. we wsi Pełele na Suwalszczyźnie nagrywano zdjęcia do filmu „Zmruż oczy” w reżyserii Andrzeja Jakimowskiego. W Pełelach nagrywano popegeerowskie krajobrazy. W filmie wystąpili m.in.: Zbigniew Zamachowski, Małgorzata Foremniak i Andrzej Chyra. Film otrzymał nagrody i wyróżnienia m.in. na festiwalach w: Gdyni, Mannheim, Soczi i San Francisco. Jest to historia 10-letniej dziewczynki, która uciekła ze swojego nowobogackiego domu, od wiecznie zajętych rodziców i znajduje schronienie u byłego korepetytora Jaśka, nauczyciela-outsidera i niespełnionego pisarza, który porzucił życie w mieście i został stróżem w likwidowanym pegeerze.
Fot. FilmPolski.pl, na zdjęciu: Aleksandra Prószyńska, Zbigniew Zamachowski
Od sierpnia do października 2006 roku w Suwałkach i na Suwalszczyźnie nagrywano zdjęcia do filmu „Ryś” w reżyserii Stanisława Tyma. W Suwałkach zarejestrowano sceny m.in. w komendzie policji oraz na przejeździe kolejowym przy ul. Sejneńskiej. Część zdjęć zrealizowano w zespole pokamedulskim nad Wigrami oraz w Jeleniewie i Stańczykach. W filmie w rolę statystów wcieliło się wielu suwalczan. Zagrali w nim m.in. S. Tym, Zofia Merle, Krzysztof Kowalewski, Jerzy Turek i Janusz Rewiński. Również w „Rozmowach kontrolowanych” pojawiły się suwalskie akcenty. Ryszard Ochódzki grany przez S. Tyma otrzymał zadanie przeniknięcia do struktur „Solidarności” w Suwałkach i przyjeżdża do grodu nad Czarną Hańczą. Pierwsze kroki kieruje do nieoświetlonego ratusza w Suwałkach, gdzie rzucająca palenie Bożena Dykiel ma go zameldować. Później w czasie stanu wojennego R. Ochódzki przemieszcza się z Nowinki przez Sobolewo do Suwałk, gdzie ukrywa się i zostaje mimo woli bohaterem podziemia. Jednak zdjęcia do tych scen nie zrealizowano na terenie Suwalszczyzny.
Fot. FilmPolski.pl, na zdjęciu: Zofia Merle, Stanisław Tym, Jerzy Turek
