W suwalskim Archiwum Państwowym o ponad 140-letniej obecności Żydów w Suwałkach opowiadał dr Maciej Ambrosiewicz,  autor m.in. książki o lokalnej społeczności Izraelitów pt. „Sztetl z długą ulicą”. Spotkaniu towarzyszyła wystawa najnowszych nabytków Archiwum Państwowego w postaci dowodów do aktów zgonów osób wyznania mojżeszowego z Suwałk. Na spotkanie zorganizowane w 75. rocznicę powstania w getcie warszawskim przyszło wielu suwalczan

Żydzi pojawili się w naszym mieście ok. roku 1800. Pięćdziesiąt lat później stanowili już 60 proc. ludności. Od lat 70. XIX wieku coraz więcej przedstawicieli tej mniejszości emigrowało za granicę lub do dużych ośrodków w Polsce. Przed samym wybuchem drugiej wojny w Suwałkach mieszkało ich ok. 4 tys.

Żydzi zamieszkiwali głównie okolice ulicy Jerozolimskiej (dziś Noniewicza), wzdłuż której rozpościerała się przeważnie parterowa zabudowa dzielnicy żydowskiej, zwanej „Małymi Raczkami”.     W roku 1911 w Suwałkach działało 35 zakładów, z których większość należała do Żydów. Prowadzili młyny, wiatraki, garbarnie, olejarnie, browary. Kilka rodzin było szczególnie zasłużonych. Senior rodu Adelsonów – Józef, radny rady miejskiej,  był współwłaścicielem browaru i prowadził młyn. Wytwarzaną przez młyn energię przekazywał na oświetlenie ulic. W mieście funkcjonowały: szpital żydowski, ochronki dla dzieci i ubogich, synagoga, domy modlitwy, kluby sportowe, szkoły..

Po wkroczeniu Niemców wielu Żydów uciekło na Litwę lub na okupowane przez Związek Sowiecki tereny II Rzeczypospolitej. W mieście zostało ich ok. tysiąca – zostali wywiezieni do gett w Białej Podlaskiej, Kocku, Łukowie, Łodzi. Po wojnie do Suwałk wróciła garstka.

To pierwsze ze spotkań popularnonaukowych pn. „Dawne wielokulturowe Suwałki: Żydzi, Starowierzy, Ewangelicy” organizowanych przez Stowarzyszenie Przyjaciół Suwalszczyzny oraz Archiwum Państwowe w Suwałkach, a wspartych finansowo przez suwalski Urząd Miejski.

Drugie spotkanie w ramach cyklu – poświęcone starowierom – zaplanowano na 17 maja na godz. 17.00, trzecie – o ewangelikach – na 15 czerwca, na 15.30.