Przed nami największy suwalski jubileusz w 2023 r. 3 maja minie sto lat od zasadzenia Dębu Wolności w parku Konstytucji 3 Maja. Przez lata urósł on do rangi patriotycznego symbolu Suwałk. Kojarzą się z nim przede wszystkim obchody Święta Konstytucji 3 Maja. To także najstarszy suwalski pomnik, który nie tylko przypomina o ważnych wydarzeniach historycznych, ale też jest niezwykle pożyteczny, bo przyczynia się do poprawy jakości powietrza w mieście.

Zasadzenie dębu
3 maja 1923 r. na środku głównej alei suwalskiego Ogrodu Miejskiego w pobliżu statui Matki Boskiej uczestnicy walk o niepodległość i młodzież szkolna z inicjatywy dyrekcji Gimnazjum Męskiego im. Karola Brzostowskiego zasadzili dąb szypułkowy. Poświęcił go prefekt szkolny ksiądz doktor Kazimierz Grunwald. Autorzy monografii „Suwałki-miasto nad Czarną Hańczą” twierdzą, że nieco później położono pod nim głaz z napisem: „3 maj 1791–1923”. Głaz ten ukryli suwalczanie w czasie II wojny światowej, dzięki czemu przetrwał do naszych czasów.

Spotkania patriotyczne
W czasach PRL-u ówczesne władze zabroniły publicznych obchodów Święta Konstytucji 3 Maja, a zatem nie było też oficjalnych uroczystości w tym miejscu. W Suwałkach po kilkudziesięcioletniej przerwie trzeciomajowe obchody zorganizowano w 1981 r. Pod Dębem Wolności zebrało się wtedy około tysiąca osób. W 1990 r. przywrócono oficjalne obchody Święta Konstytucji 3 Maja, które w Suwałkach odtąd odbywają się właśnie tam.

Dziarski stulatek po kuracji
Przed rokiem wiekowy Dąb Wolności przeszedł kurację. Wymieniono ziemię i napowietrzono jego korzenie. Było to konieczne, bo ekspertyza dendrologiczna przeprowadzona na zlecenie Zarządu Dróg i Zieleni wykazała, że rośnie on w złych warunkach siedliskowych, które negatywnie wpływają na jego stan fitosanitarny. Rozwój drzewa ograniczało przede wszystkim znaczne zagęszczenie gruntu oraz bruk położony przy dębie osłabiający przepuszczalność ziemi. Korzenie zostały oczyszczone przy wykorzystaniu strumienia sprężonego powietrza, co umożliwiło praktycznie nieinwazyjne rozluźnienie i napowietrzenie struktury gleby. Ponadto wykonano otwory napowietrzające system korzeniowy na głębokości 50-100 cm.

 

 

Bez naruszenia systemu korzeniowego wymieniono grunt wokół drzewa oraz rozłożono warstwę zrębków drzewnych, które mają utrzymywać prawidłowe parametry glebowe. Posadzono też rośliny okrywowe zmniejszające penetrację wokół drzewa

 

Dąb najtrwalszym pomnikiem
Dąb Wolności to najstarszy suwalski pomnik. Żaden z pomników sprzed 1939 r. nie przetrwał do naszych czasów w kształcie i miejscu jego ustawienia w mieście. Pomnik przyrody – Dąb Wolności okazał się znacznie trwalszym niż pomniki budowane przez ludzi. Przykład suwalskiego dębu pokazuje, jak istotne jest sadzenie drzew dla przyszłych pokoleń. Ważne dla podtrzymania pamięci historycznej, ale też dla poprawy warunków życia w mieście. Dlatego powinniśmy zachęcać do sadzenia drzew w Suwałkach i dbać o nie, aby zapewnić zdrowe środowisko naturalne dla nas i naszych dzieci.

***

Dąb Wolności – dąb szypułkowy (Quercus robur) zasadzony 3.05.1923 r. – obwód: 1,88 m, wysokość: 17 m – Uchwałą Nr XVIII/62 Prezydium WRN w Białymstoku z 18 czerwca 1957 r. – wpisany do rejestru pomników przyrody, jako wyjątkowe drzewo z przyczyn historyczno-kulturowych.