Rok 2024 jest Rokiem Alfreda Wierusz-Kowalskiego w Suwałkach. Tak zdecydowali suwalscy radni w 175 rocznicę jego urodzin. Były m.in. wystawy w suwalskim Muzeum Okręgowym: „Alfred Wierusz-Kowalski w zbiorach archiwalnych” i „Alfred Wierusz-Kowalski i wilki” oraz sierpniowe święto suwalskiej ulicy A. Wierusz-Kowalskiego. Właśnie mija 175 rocznica urodzin najbardziej znanego i cenionego malarza pochodzącego z Suwałk, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły monachijskiej. Suwalskie Muzeum Okręgowe posiada bogatą kolekcję jego dzieł.
Alfred Wierusz-Kowalski urodził się 11 października 1849 r. w suwalskiej kamienicy przy ul. T. Kościuszki 16. Jak napisał Zygmunt Filipowicz w „Biografiach suwalskich”: „Alfred był pierwszym dzieckiem z drugiego małżeństwa notariusza Teofila Kowalskiego i Teofili z Siewierskich, córki zarządcy majątku. Rodzina była liczna: dwoje dzieci z pierwszego i siedmioro z drugiego małżeństwa. Wierusz-Kowalscy dobrze sytuowani materialnie, mieli w Suwałkach dom mieszkalny i nieduży mająteczek w Dębszczyźnie koło Filipowa, w którym spędzali letnie miesiące.”
W 1865 r. ojciec Alfreda otrzymał pracę na stanowisku notariusza w Kaliszu i cała rodzina wyjechała z Suwałk. A. Wierusz-Kowalski studiował w Warszawie, Dreźnie, a później w Akademii Monachijskiej. W Monachium założył własną pracownię i pozostał w tym mieście na stałe. Malował sceny rodzajowe i rodzajowo-historyczne z motywami jeźdźców, rycerzy, myśliwych, koni, wilków i tematy orientalne. Obrazy jego nabywały największe galerie i muzea europejskie oraz amerykańskie.
W 1878 r. ożenił się z Jadwigą Szymanowską, z którą miał pięcioro dzieci. Jeden z jego synów – Czesław – był malarzem, podobnie jak Joanna Wierusz-Kowalska – wnuczka Alfreda. A. Wierusz-Kowalski zmarł 16 lutego 1915 r. w Monachium, gdzie został pierwotnie pochowany. W 1936 r. jego prochy zostały sprowadzone do kraju i złożone w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
W 1972 r. w suwalskim Muzeum Okręgowym staraniem ówczesnego dyrektora Zygmunta Filipowicza otwarto wystawę poświęconą życiu i twórczości artysty. Przed jedenastoma laty ekspozycję na nowo zaaranżowano, z wykorzystaniem m.in. multimediów. Mieści się ona w trzech salach, gdzie można obejrzeć ponad 50 obrazów.
To największa kolekcja dzieł A. Wierusza-Kowalskiego w Polsce.
II Światowy Zlot Rodzin Wierusz-Kowalskich
3 i 4 października na II Światowym Zlocie Rodzin Wierusz-Kowalskich w suwalskim Muzeum Okręgowym pojawiło się kilkudziesięciu potomków Alfreda Wierusz-Kowalskiego. Wśród nich znalazł się m.in. prawnuk słynnego malarza Marcin Święcicki – były prezydent Warszawy oraz przedstawiciele suwalskiego samorządu i jednostek kultury, a także reprezentanci stowarzyszeń i mieszkańcy miasta.
– Ród Wieruszów jest liczny i rozsypany po kraju i świecie, a jego członkowie mieszkają m.in. w Szwecji, Anglii, Francji, USA, Kanadzie i Dubaju. Kolejny zjazd jest okazją, by zintegrować rodzinę i poznać kolejnych jej członków oraz dopracować genealogię rodu – powiedział dyrektor suwalskiego Muzeum Okręgowego Jerzy Brzozowski.
W czasie zjazdu zaprezentowano m.in. działalność Fundacji im. Alfreda Wierusz-Kowalskiego, publikację z pierwszego Zlotu Rodu Wierusz-Kowalskich oraz okolicznościową kartę pocztową i znaczek. Był też koncert zatytułowany „Bal w Resursie” oraz zasadzono pamiątkowe drzewo na bulwarach nad Czarną Hańczą.