Podobnie jak w całej Polsce, coraz większy odsetek małych Suwalczan musi poszukiwać opieki w rodzinach zastępczych, często poza Suwałkami, bo w naszym mieście brakuje kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Coraz częściej problemem okazuje się znalezienie kandydatów do opieki zastępczej wśród osób spokrewnionych z dzieckiem, a jeszcze trudniejsze staje się pozyskanie osób chętnych spoza środowiska małoletniego. Jak poinformował Portal Samorządowy na niedawnym spotkaniu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szefowa tego resortu Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przyznała, że system pieczy zastępczej w Polsce jest w głębokim kryzysie i potrzebuje pilnych działań naprawczych.

Suwalskie rodziny zastępcze
W tym roku 32 młodych Suwalczan musiało skorzystać z różnych form rodzinnej pieczy zastępczej. Na koniec sierpnia w Suwałkach było 126 rodzin zastępczych, w których przebywało 201 dzieci. Najwięcej z nich gościło w 85 spokrewnionych rodzinach zastępczych. Opiekę otrzymało tam 117 dzieci. Prawie dwukrotnie mniej dzieci przebywało w zawodowych i niezawodowych rodzinach zastępczych. 8 dzieci znalazło opiekę w jedynym rodzinnym domu dziecka w Suwałkach. 62 suwalskich dzieci przebywa w rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów. I ten stan utrzymuje się od lat. W 2023 r. takich dzieci było 63, a przed rokiem 73. Suwalskie rodziny zastępcze opiekują się 22 wychowankami z innych powiatów. I tutaj niewiele się zmienia. Liczba dzieci spoza Suwałk znajdujących opiekę w naszym mieście waha się od 22 do 26.

Dlaczego przybywa dzieci w rodzinach zastępczych?
Mimo że liczba dzieci w Polsce i w Suwałkach spada (niższa dzietność), liczba tych, które potrzebują opieki zastępczej rośnie. To oznacza, że coraz większy odsetek dzieci wymaga interwencji. Specjaliści twierdzą, że najczęstszą tego przyczyną jest niewydolność rodzin biologicznych. Rodzice borykają się z problemami takimi jak: alkoholizm, przemoc domowa, uzależnienia, choroby psychiczne, problemy finansowe i ekstremalne zaniedbanie dzieci. Czasem chodzi również o warunki mieszkaniowe, stan zdrowia, czy brak zdolności zapewnienia dziecku opieki. W wielu przypadkach problem rodzi się nie dlatego, że rodzice są złymi ludźmi, ale że nie mają wsparcia: psychologicznego, socjalnego czy ekonomicznego. Paradoksalnie wpływ na zwiększającą się liczbę dzieci w rodzinach zastępczych ma też wzrost świadomości i interwencji społecznej. Więcej instytucji, organizacji, nauczycieli, sądów zwraca uwagę na przypadki, gdzie dobro dziecka jest zagrożone. Ludzie zgłaszają więcej przypadków przemocy, zaniedbania.

Kto może zostać rodziną zastępczą?
Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zgodnie z ustawą z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej muszą spełniać szereg wymagań, w tym m.in.: dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej, nie są pozbawione władzy rodzicielskiej, nie figurują w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia oraz opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka (opinia musi być wystawiona przez psychologa). Kandydaci są obowiązani posiadać świadectwo ukończenia szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowej rodziny zastępczej. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Suwałkach co roku organizuje szkolenia w oparciu o Program PRIDE – Rodzinna Opieka Zastępcza.

Na co może liczyć rodzina zastępcza?
Rodzinie zastępczej na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie:
– na pokrycie kosztów jego utrzymania w kwocie:
– 1002 zł miesięcznie – w spokrewnionej rodzinie zastępczej,
– 1517 zł miesięcznie – w niezawodowej i zawodowej rodzinie zastępczej;

– do kosztów utrzymania przysługują dodatki:
– 306 zł miesięcznie – dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania dziecka z niepełnosprawnością;
– 800 zł miesięcznie – dodatek wychowawczy;
– 300 zł jednorazowo – z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na zasadach określonych w Programie „Dobry start”;
– mogą być przyznane również świadczenia jednorazowe z tytułu przyjęcia dziecka do rodziny zastępczej, wypoczynku, zdarzeń losowych.

Zawodowe rodziny zastępcze otrzymują wynagrodzenie: 4 567,40 zł brutto miesięcznie, natomiast o charakterze pogotowia rodzinnego 5 663,58 zł brutto miesięcznie, a ponadto pokrywane są koszty utrzymania lokali/mieszkań na zasadzie proporcjonalności lub w całości w zależności od liczby członków rodziny.
Poza finansowym wsparciem rodziny mogą liczyć na: poradnictwo specjalistyczne (prawnik, pedagog, psycholog), opiekę koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, udział w grupie wsparcia rodziców zastępczych, udział dzieci w organizowanych grupowych i indywidualnych zajęciach wspierających, wsparcie osoby do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich, w przypadku sprawowania opieki nad więcej niż 3 dzieci w rodzinie zastępczej niezawodowej i zawodowej. Szczegółowe informacje na: www.mopr.suwalki.pl