Pamięci tych, którzy odeszli…

Najnowsza wystawa “Pamięci tych, którzy odeszli…” poświęcona jest artystom związanym z Suwałkami, których prace znalazły się w zbiorach Suwalskiego Ośrodka Kultury.

Suwalski Ośrodek Kultury zaprasza do odwiedzenia ekspozycji w GSW Chłodna 20. 

termin ekspozycji 18.11.2022 – 14.01.2023
GSW Chłodna 20, ul. T. Noniewicza 71

zamów transport door-to-door>>

Na wystawie prezentujemy około 40 prac 12 autorów. Są to artyści pochodzący z Suwałk a także związani z Suwalszczyzną, których dzieła znalazły się w zbiorach Suwalskiego Ośrodka Kultury. Wśród dyscyplin twórczych przeważa malarstwo, ale zobaczymy także techniki mieszane, fotografię, rysunek i pastel. Zapraszamy do sentymentalnej podróży, do zmierzenia się z czasem i podziwiania prac osób, które swoją twórczość prezentowały w Suwałkach. Poniżej przedstawiamy biografie artystów z katalogu wystawy “Chłodne zaduszki” ekspozycji z 2014 roku.

Autorzy, których prace można zobaczyć na wystawie: Jadwiga Błaszczyk-Jurkonis, Bohdan Chmielewski, Małgorzata Malinowska, Jerzy Malinowski, Marian Murawski, Wiesław Osewski, Wiesław Prędyś, Lech Pycz, Jerzy Srzednicki-Fleming, Andrzej Strumiłło, Danuta Strumiłło, Stanisław J. Woś.

Jadwiga Błaszczyk-Jurkonis (1944-2002)

Urodziła się w 1944 roku w Aleksandrowie Łódzkim. Absolwentka Wydziału Tkaniny Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi. Dyplom w pracowni Mariana Jaeschke w roku 1970. Od roku 1971 – członek ZPAP. Uprawiała malarstwo, rysunek, grafikę i poezję. W 1971 roku przyjechała do Suwałk, gdzie podjęła pracę w Powiatowym Domu Kultury. Pracowała tam do roku 1975. W roku 1981 prowadziła zajęcia plastyczne w Spółdzielni Mieszkaniowej, a potem w Wojewódzkim Domu Kultury. Była inicjatorką większości działań plastycznych w mieście, a potem w województwie suwalskim, takich jak: plenery, wystawy, konkursy. Urzeczona Suwalszczyzną zaczęła malować otaczającą ją przyrodę. Stworzyła obrazy „Stare Suwałki i okolice”, a następnie cykle „Metamorfoza” (Przeobrażenia) i „Chmury” oraz najliczniejszy cykl, złożony z obrazów, rysunków i grafik – „Uroczyska”. Miała wystawy indywidualne w kraju, brała udział w wystawach zbiorowych w Polsce, Anglii, Francji i na Litwie. Jej prace znajdują się w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą – we Francji, Włoszech, Kanadzie, USA, i na Węgrzech. Z okazji 25-lecia pracy artystycznej otrzymała stypendium wojewody suwalskiego na wydanie tomika wierszy „Zauroczenie”, który ukazał się w 1999 roku. Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznaką Zasłużonego Działacza Kultury i dyplomem Ministra Kultury i Sztuki.

Prof. Jan Bohdan Chmielewski (1927-2014)

Był Przyjacielem Suwałk, autorem między innymi pomnika Marii Konopnickiej na placu Marii Konopnickiej, popiersia Janusza Korczaka przy ul. T. Noniewicza, płaskorzeźby upamiętniającej Józefa Gajewskiego, Prezydenta Miasta Suwałk przed salą jego imienia w ratuszu oraz tablic poświęconych Marii Konopnickiej, Alfredowi Wieruszowi-Kowalskiemu i Czesławowi Miłoszowi. Jan Bohdan Chmielewski urodził się 18 września 1927 r. w Grodnie. W 1949 r. rodzina Chmielewskich zamieszkała w Suwałkach. W latach 1950-1955 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie później pracował jako asystent, docent i profesor aż do emerytury. Pełnił też funkcję dziekana Wydziału Rzeźby. Jego projektu i autorstwa jest laska marszałkowska Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ponad 50 medali pamiątkowych, m.in. Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Władysława Jagiełły, Józefa Piłsudskiego, Prymasa Augusta Józefa Hlonda, Katynia, Sobieski pod Wiedniem. Artysta był także projektantem wielu okazjonalnych monet, m.in. Józef Piłsudski „Wiktor”, Westerplatte, major Henryk Dobrzański „Hubal”, Narwik, Tobruk, Monte Cassino. Profesor Jan Bohdan Chmielewski od ponad 60 lat był związany z Suwałkami ze względów rodzinnych (tu mieszkała i pracowała jego matka, brat i dwie siostry, obecnie mieszka jego najmłodsza siostra) oraz towarzyskich, miał tu wielu znajomych i przyjaciół. Utrzymywał kontakty ze środowiskiem suwalskich plastyków. W latach 1977-1995 brał aktywny udział w spotkaniach wigierskich „Kultura i środowisko”, jedynej tego rodzaju imprezie w kraju, w której uczestniczyli twórcy i naukowcy z Polski i ze świata. On też przyczynił się głównie do zorganizowania tych spotkań i przez cztery lata (1977, 1982-1984) pełnił społecznie funkcję ich komisarza artystycznego. Artysta wykonał dla naszego miasta i regionu wiele prac. Są wśród nich płaskorzeźby Marii Konopnickiej w I Liceum Ogólnokształcącym w Suwałkach i Bibliotece Publicznej w Suwałkach, Alfreda Wierusza-Kowalskiego w Szkole Podstawowej nr 5 w Suwałkach, na kamienicy przy ul. Kościuszki, Józefa Piłsudskiego na budynku Muzeum Okręgowego, Aleksandry Kujałowicz w Szkole Podstawowej nr 6, Alfreda Lityńskiego w Wigierskim Parku Narodowym w Krzywym, Wiktora Winikajtysa w klasztorze pokamedulskim w Wigrach, Czesława Miłosza przy ul. Hamerszmita, Zdzisława Maszewskiego przy ul. Kościuszki. Wykonał też (bez honorarium autorskiego) w brązie popiersie Janusza Korczaka w Suwałkach oraz Ludwika Michała Paca w Dowspudzie. Jest też autorem medali okolicznościowych: „Honorowy Obywatel Miasta Suwałk”, „Zasłużony dla Miasta Suwałk”, „90 rocznica odzyskania przez Suwałki wolności w 1920 r., z okazji 100. rocznicy śmierci Marii Konopnickiej „dukatów lokalnych”, poświęconych Marii Konopnickiej o nominałach „7 suwali” i „70 suwali”. Pierwszą jego pracą dla Suwałk był projekt i wykonanie z piaskowca pomnika Marii Konopnickiej w 1963 r. Wykonał też remont zniszczonego przez wandali postumentu. 8 października 2010 r. w 100. rocznicę śmierci wielkiej suwalczanki Marii Konopnickiej stanął w miejsce starego jej pomnika, nowy wykonany z brązu.
Galerie suwalskie miały zaszczyt trzykrotnie prezentować dorobek twórczy prof. Jana Bohdana Chmielewskiego. W 2009 r. jego prace artystyczne znalazły się także na wystawie z okazji obchodów 90 rocznicy odzyskania przez Suwałki wolności po I wojnie światowej. Prof. Jan Bohdan Chmielewski stale utrzymywał kontakt z Biblioteką Publiczną im. Marii Konopnickiej w Suwałkach, gdzie prezentowana była wystawa „Medalierstwo Bohdana Chmielewskiego”, z I Liceum Ogólnokształcącym, Stowarzyszeniem Przyjaciół Suwalszczyzny, Szkołami Podstawowymi nr 5 i 6 oraz z Urzędem Miejskim w Suwałkach. Za zasługi dla miasta nad Czarną Hańczą został odznaczony tytułami „Zasłużony dla Miasta Suwałk” (2001 r.), „Honorowy Obywatel Miasta Suwałk” (2011 r.) i „Włócznią Jaćwingów” (2011 r.).

Małgorzata Malinowska (1954-1991)

Ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Supraślu. W latach 1976-81 studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Gdańsku na Wydziale Malarstwa, Rzeźby i Grafiki. Dyplom uzyskała w 1981 roku w pracowni prof. K. Śramkiewicza w zakresie malarstwa. W latach 1981-91 pracowała w „Galerii N” Biura Wystaw Artystycznych w Suwałkach.

Jerzy Malinowski (1953-2021)

“Na świat przyszedłem 10 lipca 1953 roku w Suwałkach. Tu się wychowałem i uczyłem, tu mieszkam i pracuję. Jedyną dłuższą przerwę stanowiły studia w gdańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) w latach 1973-1978. W 1978 roku obroniłem dyplom z Malarstwa i Rzeźby (pracownia Malarstwa prof. Kazimierza Śramkiewicza), specjalizacja Ceramika (pracownia prof. Hanny Żuławskiej). Byłem stypendystą suwalskiego Urzędu Wojewódzkiego. Po ukończeniu nauki wróciłem do rodzinnego miasta i zacząłem pracę w nieistniejącym dziś Biurze Wystaw Artystycznych. Prowadziłem Galerię N w BWA Suwałki. Wspólnie z kolegami artystami założyliśmy Galerię Młodych w Klubie Suwalszczyzna przy Wojewódzkim Domu Kultury.
W 1991 zmarła moja żona Małgorzata. Zostałem sam z dwiema małymi córkami, Gabrysią i Zuzią. Ten czas poświęciłem na ich wychowanie. Sztukę trochę odwiesiłem na kołek.

Po likwidacji BWA pracowałem w Regionalnym Ośrodku Kultury i Sztuki, a następnie w Młodzieżowym Domu Kultury, gdzie wprowadzałem młodych ludzi w świat rysunku i malarstwa. Pomagałem w przygotowaniu i zdaniu matury z historii sztuki. Po likwidacji MDK, rozpocząłem pracę w Suwalskim Ośrodku Kultury. Obecnie jestem na emeryturze. Po ponad 40-letniej pracy artystycznej i zawodowej wcale nie czuję się staro; nadal tworzę i mam wiele pomysłów i planów na następne 40 lat.
Namalowałem przez te wszystkie lata około trzy tysiące obrazów. Gdzie są? Tam, gdzie ich miejsce. W muzeach, galeriach, zbiorach, a przede wszystkim – wśród ludzi. Maluję nie tylko dla siebie, maluję głównie dla ludzi, bo każdy obraz musi mieć swoje miejsce, musi cieszyć nie tylko oko, ale i duszę.

Uprawiam malarstwo, rysunek, grafikę, projektowanie graficzne. Tworzę również dioramy historyczne. Kreuję w nich świat zamknięty w jednej konkretnej chwili, świat zatrzymany w kadrze. W malarstwie pociąga mnie możliwość stworzenia obrazu, do którego będzie się chciało wracać z przyjemnością, tak jak do wygodnego fotela czy kapci. Tak, by obraz coś mówił, sugerował. Może dlatego tak odpowiada mi malarstwo przełomu XIX i XX wieku. Może wynika to też z mojego charakteru – gdzie mój dom, tam mój zamek.

Dziś, kiedy patrzę wstecz z perspektywy lat, bardzo miło wspominam czas przepracowany w BWA i MDK. Przez ten czas miałem okazję przebywać ze sztuką na co dzień. W ogromny sposób kształtuje to wrażliwość i umiejętność patrzenia na świat z nieco innej perspektywy. Kreowaliśmy sztukę i popularyzowaliśmy ją wśród ludzi prostych i wykształconych.

– Jerzy Malinowski

Marian Murawski (1932-2022)

Urodził się 26 marca 1932 roku w Podleszczewie koło Suwałk, malarz, grafik, ilustrator książek, głównie dla dzieci i młodzieży. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie w 1960 roku z wyróżnieniem rektorskim (dyplom w pracowni prof. Józefa Mroszczaka w dziedzinie grafiki użytkowej oraz w pracowni prof. Wojciecha Fangora w dziedzinie malarstwa). W latach 1960-1964 pracował jako asystent w pracowni prof. Mroszczaka. Był również wykładowcą w dziedzinie ilustracji i grafiki książkowej w Instituto Cubano del Libro w Hawanie.

Swoje prace eksponował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą. Malarstwo – wystawy indywidualne, między innymi: w Galerii DAP i Galerii Test w Warszawie, a także w galeriach w Łomży, Suwałkach (Chłodnej 20), Malmö (Galleri Minerva Art & Design) 2013 oraz w Trelleborgu (Galleri New Form) 2013. W 2004 roku wziął udział w dwóch wystawach malarstwa polskiego w Wilnie i Kijowie. Ilustracja – wystawy indywidualne: Göteborg 1980, 1983, 1993, Tirrenia 1982, Viareggio 1984, Warszawa (Kordegarda) 1989, Belgrad 1990, Bratysława 1991, Kraków (Cafe Schafe) 2009. Uczestniczył w ponad stu wystawach zbiorowych ilustracji w kraju i za granicą, między innymi: w Paryżu (Centre Pompidou – wystawa laureatów BIB), Belgradzie, Sao Paulo, Bratysławie, Meksyku, Moskwie, Tokio, Osace, Sofii, Bukareszcie, Brukseli, Londynie, Nowym Yorku, Barcelonie, Bari i Frankfurcie. Był laureatem wielu nagród i wyróżnień w kraju i za granicą. W 2008 roku otrzymał nagrodę prezydenta Suwałk – Włócznię Jaćwingów, za twórczość w dziedzinie sztuki. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za osiągnięcia w pracy twórczej oraz medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

Wiesław Osewski

Urodził się w Augustowie. Ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych w Supraślu (obecnie PLSP w Supraślu) i Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecnie ASP w Gdańsku), Wydział Projektowania Plastycznego w Katedrze Projektowania Wnętrz oraz Wydział Malarstwa. W 1973 roku uzyskał dyplom z grafiki użytkowej w pracowni doc. Witolda Janowskiego na Wydziale Malarstwa i Rzeźby.

Pozostawił po sobie wiele rysunków, szkiców, grafik w tym linorytów, drzeworytów i akwafort, niewielką liczbę obrazów olejnych oraz pokaźny zbiór ekslibrisów (ponad 200 sztuk). Był cenionym autorem rysunków satyrycznych. Jego prace znakomicie ilustrowały liczne książki, bajki i wiersze, często wykorzystywano je też do tworzenia logotypów, etykiet, medali, kart pocztowych i publikacji okolicznościowych. W swojej twórczości Wiesław Osewski często odwoływał się do historii, legend, przyrody i mieszkańców Suwalszczyzny.

We współpracy z Muzeum Okręgowym w Suwałkach zaprojektował i zaaranżował wiele ekspozycji i wernisaży. Miał wiele autorskich wystaw indywidualnych, m.in. w Gdyni (1974), Elblągu, Białymstoku, Gdańsku (1975), Bolzano we Włoszech (1995), w Gołdapi i w Wigrach (1997), w Olicie i w Wilnie na Litwie (1998), w Ełku (1999), w Augustowie (2000). W Suwałkach jego prace można było oglądać sześciokrotnie: w BWA (1982, 1986, 1990) oraz Galerii Chłodna 20 (1998, 2006, 2011). Uczestniczył też w ponad 100 ekspozycjach okręgowych, ogólnopolskich i międzynarodowych.

Wiesław Osewski był wielkim propagatorem sztuki mail artu, którą promował w swoim środowisku artystycznym. W latach 1984-1988 pełnił rolę komisarza artystycznego interdyscyplinarnego konkursu “Natura matką ludzi”. Przez wiele lat był redaktorem graficznym “Krajobrazów” oraz innych czasopism. Był nie tylko aktywnym artystą i redaktorem graficznym ale także pedagogiem. Pracował jako nauczyciel malarstwa, rysunku, grafiki warsztatowej, typografii i liternictwa w Zespole Szkół Nr 2 i Studium Ekspresji Twórczej w Suwałkach.

Prace Wiesława Osewskiego znajdują się w muzeach w: Gutenberdze, Rimhild (Niemcy), w Milwaukee (USA), Gabrowie (Bułgaria), Hawanie (Kuba), Knokke Heist (Belgia), Forte del Marmi (Włochy), Moskwie (Rosja), Wilnie (Litwa), Strasburgu (Francja) oraz wielu galeriach prywatnych w kraju i za granicą.

Wiesław Prędyś (1949-2003)

Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych – obecnie Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Dyplom uzyskał w pracowni prof. A. Smolany w 1977 roku. Malował i realizował działania z pogranicza teatru, plastyki i performance. W latach 1972-73 współtworzył Galerię Wielką w Poznaniu. W 1976 roku stworzył własną Pracownię Parateatralną, której akcje prezentowane były m.in. podczas: Spotkań z Teatrem Amatorskim „SZTAMA” – Olecko 1981. Pracował w Biurze Wystaw Artystycznych w Suwałkach. Miał wiele wystaw indywidualnych i uczestniczył w wielu zbiorowych w kraju i za granicą.

Lech Pycz (1951-2022)

Urodził się w Ełku 12 grudnia 1951 roku. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Supraślu ze specjalizacją – tkanina artystyczna – gobelin. W latach 1972-1978 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na wydziale malarstwa i rzeźby w pracowni prof. Kazimierza Ostrowskiego. Jego dyplom i specjalizacja (malarstwo w architekturze i urbanistyce) uhonorowane zostały Nagrodą Rektorską.

W latach 1978-1983 pełnił funkcję plastyka wojewódzkiego w Suwałkach. 1986 roku był inicjatorem powstania w Suwałkach Galerii “Sztuka Polska”. Od 1992 roku był nauczycielem na profilu plastycznym w II LO w Suwałkach. Jego absolwenci studiują na renomowanych uczelniach artystycznych w kraju, Europie i USA. W latach 1955-1999 pracował z młodzieżą niepełnosprawną w WTZ w Suwałkach, zdobywając główne nagrody na przeglądach krajowych i międzynarodowych. W 1999 roku otrzymał indywidualną Nagrodę Ministra MKiS za sukcesy z pracą z w/w młodzieżą. Wykonał wiele dzieł na terenie regionu i kraju, uzyskując liczne nagrody i wyróżnienia. Brał udział w plenerach krajowych i międzynarodowych, wystawiał swoje prace cyklicznie w galeriach regionalnych krajowych i zagranicznych.

Jerzy Srzednicki Fleming (1930-2007)

Malarz, poeta, rzeźbiarz. Urodził się 16 maja 1930 roku w rodzinie urzędnika państwowego. Jego ojciec został zamordowany w Dachau w 1941 roku. W 1941 roku po śmierci matki, Srzednicki wyjechał z Sejn do Wrocławia. Rozpoczął studia w 1947 roku w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, w pracowni prof. E. Geperta. Po trzech i pół roku musiał przerwać naukę z powodu trudności materialnych i choroby oczu, wywołanej kontuzją wojenną. Stopniowa poprawa wzroku oraz uzyskane na przełomie lat 50. i 60. konsultacje u prof. A. Łyżwańskiego, a następnie u prof. T. Brzozowskiego, umożliwiły mu rozwój artystyczny. W latach 70. prace Srzednickiego były prezentowane w Warszawie (Galeria Wola, Klub Dziennikarza na Foksal), następnie w Białymstoku (Teatr im. Aleksandra Węgierki, Klub Siedmiu, Baszta, Międzynarodowy Klub Prasy i Książki, WDK) oraz Budapeszcie, Krakowie, Lublinie, Szczecinie, Łodzi, Suwałkach (galerii Chłodna 20) i Wilnie. W 1976 roku otrzymał uprawnienia artystyczne Ministerstwa Kultury i Sztuki. Mieszkał i tworzył w Smolanach, w powiecie sejneńskim. Jego obraz z cyklu Krzywe miasto zakupiło Muzeum Etnograficzne w Krakowie. Najczęściej używał czerni, brązu i zieleni. Oprócz prac należących do nurtu tzw. „pejzaży fantastycznych”, malował stare sejneńskie jarmarki, sceny rodzajowe, odpusty, miejskie i wiejskie uliczki, pejzaże. Zajmował się również karykaturą, ośmieszając ludzkie słabości i samolubstwo.

Mistrz pejzażu, któremu poświęcił swoją twórczość. Prace Stanisława Wosia odwołują się do neopiktorializmu. Autor traktował fotografię nie tylko jako zapis fragmentu rzeczywistości, ale także jako osobistą transkrypcję artystyczną tworzonego dzieła. Symboliczne obrazy tworzone za pomocą techniki wielokrotnej ekspozycji stały się wizytówką talentu artysty. Mogliśmy podziwiać je na licznych wystawach w Polsce i na świecie (Belgia, Japonia, Kanada, Niemcy), m.in.: „Pojawia się znak”, „Pejzaż mistyczny”, „Las”, „Góry, góry…”, „Lustro”, „Dzień, w którym zgasło Słońce”, „Z ciemności i ze światła”, „Między czernią a bielą”. Wśród instytucji, które zakupiły jego prace jest Muzeum Narodowe w Warszawie.

Stanisław J. Woś był laureatem licznych konkursów, w tym: Konfrontacji Fotograficznych w Gorzowie Wielkopolskim (XXIV – 1994, XXV – 1995, XXVI – 1996), Biennale Krajobrazu Polskiego w Kielcach (XIII – 1995, XIV – 1997). W 2009 roku za zasługi dla kultury polskiej został odznaczony medalem Gloria Artis przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Miał ponad pięćdziesiąt wystaw indywidualnych, uczestniczył w wielu wystawach zbiorowych. Prace w zbiorach: m.in. Muzeum Sztuki w Łodzi, CSW Zamku Ujazdowskiego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Fundacji dla Śląska w Katowicach, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Okręgowego w Suwałkach, BWA w Łomży, Suwalskiego Ośrodka Kultury oraz w wielu zbiorach prywatnych.