W Archiwum Państwowym 11 kwietnia 2024 r. miało miejsce pierwsze spotkanie w ramach projektu „Historia z mojego Archiwum”.

Zgromadzona publiczność przywitali Sławomir Filipowicz, dyrektor Archiwum, oraz prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Suwalszczyzny Joanna Hofmann. Wydarzenie poświęcone było przedsiębiorczej Suwalczance okresu międzywojennego Klotyldzie Dargielowej, której historię przedstawiła Irena Zarachowicz, jej kuzynka.

Klotylda Józefa Dargielowa

Znaczący wpływ na suwalską prasę i życie kulturalne w mieście w latach II Rzeczpospolitej wywarła Klotylda Józefa Dargielowa z domu Rylska. Urodziła się ona 8 czerwca 1893 r. w Jeleniewie w rodzinie Edmunda Rylskiego i Rafaeli (Racheli?) Antoniny (z domu Mystkowskiej). Najwięcej o Klotyldzie Dargielowej  pisał suwalski historyk Zygmunt Filipowicz. Natomiast Anna Kaszuba z suwalskiej Biblioteki Publicznej im. M. Konopnickiej przygotowała informacje zawarte w Wikipedii.

Klotyldę przygotowywano do zawodu nauczycielki. Pracowała w domach ziemian ucząc dzieci. Tak jak to bywa w życiu, zaczęło się od romantycznej miłości między przedstawicielami zasłużonych suwalskich rodów. Ona, Klotylda Rylska, córka sędziego pokoju i on – Czesław Dargiel, syn suwalskiego ogrodnika i handlowca. Małżeństwo zawarli w czasie pierwszej wojny światowej w Rosji. Do kraju wrócili już z córka Ireną Henryką.

W 1919 r. K. Dargielowa założyła w Suwałkach sklep spożywczy i materiałów piśmiennych. W 1925 r. wspólnie z mężem przejęli drukarnię i introligatornię. Dwa lata później Cz. Dargiel opuścił rodzinę i Klotylda została sama z czterema nieletnimi córkami. Drukarnia i introligatornia K. Dargielowej najpierw znajdowała się przy ul. Kościuszki 81, a potem przy ul. Kościuszki 88, gdzie od frontu otworzyła sklep z materiałami piśmiennymi. Jej firma w latach trzydziestych XX wieku była największym zakładem drukarsko-usługowym w całej północno-wschodniej Polsce. Drukowano tu nie tylko wydawnictwa zwarte, ale również gazety ( m.in. Tygodnik Suwalski) i czasopisma (m.in. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa” pod red. Alfreda Lityńskiego), afisze, ogłoszenia, broszury, obwieszczenia urzędowe  itp.

3 maja 1940 r. drukarnia została przejęta przez niemieckiego okupanta. K. Dargielowa przeniosła się na ul. Chłodną, gdzie sprzedawała materiały piśmienne. W 1942 r. wyjechała do Krakowa. Po zakończeniu wojny wraz z córką Bożenną wróciła do Suwałk, podjęła też bezowocne starania o odszkodowanie i odzyskanie wyposażenia drukarni. Otworzyła sklep materiałów piśmiennych, który jednak niebawem sprzedała i w połowie 1946 r. Klotylda wyjechała z Suwałk. Zmarła 25 sierpnia 1955 r. w Warszawie. Została pochowana na Powązkach. Szereg publikacji przygotowanych w drukarni Klotyldy Dargielowej znajduje się w zbiorach suwalskiej Biblioteki Publicznej im. M. Konopnickiej.

Organizatorami wydarzenia było Stowarzyszenie Przyjaciół Suwalszczyzny oraz Archiwum Państwowe w Suwałkach.

Na spotkaniu poinformowano też zebranych o rozpoczęciu realizacji  projektu przez Stowarzyszenie Przyjaciół Suwalszczyzny „Tak Było – miejsca warte zapamiętania”.

Istotą projektu jest zebranie i opracowanie informacji na temat „kultowych” miejsc w Suwałkach i miejscowościach Suwalszczyzny z okresu od połowy XX i z początków XXI wieku, w celu zachowania świadectw i dopełnienia historycznego obrazu życia miejscowości i jej mieszkańców.

Zainteresowanych projektem prosimy o kontakt ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Suwalszczyzny ul. T Kościuszki 120, 16-400 Suwałki,  mail: biuro@sps.pogodnesuwalki.pl, tel. 603-617-304