Na prośbę Czytelników „DTS” przybliżamy dzieje suwalskich świątyń. Pisaliśmy już o najstarszym suwalskim kościele rzymskokatolickim pw. św. Aleksandra, kościele ewangelickim i nieistniejącej już synagodze. Tym razem, przypominamy dzieje drugiej najstarszej świątyni w Suwałkach – kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. W tym roku minie 185 lat od zakończenie budowy tej świątyni. Została ona wzniesiona w roku 1840 jako cerkiew Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, a od 110 lat jest kościołem rzymskokatolickim. W czasie I wojny światowej po zajęciu Suwałk przez Niemców, cerkiew zamieniono na kościół katolicki.

Kościół dwóch wyznań
Kościół zbudowano w latach 1838-1840 wg projektu Henryka Marconiego, na podstawie wytycznych Konstantego Tona (projektanta soboru Chrystusa Zbawiciela w Moskwie). Pierwotnie była to cerkiew prawosławna Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny (sobór Uspieński). Świątynię poświęcono 17 maja 1840 r. Andrzej Matusiewicz w Roczniku Suwalsko-Augustowskim tak opisał tą uroczystość: „Obrzędu dokonał przybyły dzień wcześniej arcybiskup warszawski Antoni przy śpiewie chóru z Warszawy składającego się z 6 kapłanów, 2 sług kościelnych i 16 śpiewaków. Uroczystość zakończył przemarsz wojsk przed pułkownikiem Józefem Smolakiem, naczelnikiem wojennym guberni, stacjonujących w mieście, a następnie obiad u po. gubernatora cywilnego Michała Witanowskiego dla biskupa oraz urzędników wojskowych i cywilnych.” Przez kilkadziesiąt lat niezbyt dbano o stan tej cerkwi. Nic zatem dziwnego, że chyliła się ona ku upadkowi, pomimo kilkukrotnych niewielkich remontów. Dopiero w latach 1893-94 cerkiew gruntownie wyremontowano i rozbudowano prawie o połowę.

Ówczesną cerkiew po latach z rozrzewnieniem wspominała Aleksandra Piłsudska z domu Szczerbińska: „W środku ulicy, przy parku, wznosiła się cerkiew z kryształowym, wysokim krzyżem. Był to przedmiot moich dziecinnych zachwytów, zwłaszcza gdy błyszczał w słońcu.” W 1904 r. świątynię odwiedził car Mikołaj II, gdzie pobłogosławił wojska rosyjskie wyruszające na wojnę z Japonią. W 1915 r. po wkroczeniu wojska niemieckiego do miasta, cerkiew zamieniono na kościół katolicki. Zdjęto wtedy też cerkiewne wieżyczki. Kościół przebudowano ponownie po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Największe prace przeprowadzono w 1923 r.

Przed II wojną światową i w czasach PRL kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa służył duszpasterstwu młodzieży gimnazjalnej i dlatego przez starszych Suwalczan bywa nazywany kościołem gimnazjalnym. Do 1992 r. wchodził w skład parafii św. Aleksandra. 29 czerwca 1992 r. erygowano parafię Najświętszego Serca Pana Jezusa. Jej pierwszym proboszczem został niezapomniany ks. Jerzy Jan Zawadzki – przyjaciel najuboższych i potrzebujących pomocy mieszkańców Suwałk. Pośmiertnie suwalscy radni nadali mu tytuł „Zasłużony dla Miasta Suwałk”.
Kościół jest zbudowany w stylu klasycystycznym. Nawa główna stanowi jedną kondygnację zaś od strony południowej wieża dzwonnicy ma trzy kondygnacje. Drzwi frontowe z maswerkiem są nakryte daszkiem metalowym na żeliwnych wspornikach. 2 kwietnia 2014 r. kościół został ustanowiony Diecezjalnym Sanktuarium Miłosierdzia Bożego.

W kształcie z 1894 r. cerkiew przetrwała do 1915 roku, kiedy to po opuszczeniu miasta przez Rosjan, Niemcy przekazali ją katolikom. Pocztówka z lat 1910-1914, wyd. J. Ślusarski, ze zbiorów G. Płatonowa – z książki „Suwałki – miasto nad Czarną Hańczą”.

26 kwietnia 2007 r. tysiące Suwalczan pożegnało pierwszego proboszcza parafii pw. NSPJ ks. kan. Jerzego Jana Zawadzkiego, który zmarł trzy dni wcześniej

Kościół jest budynkiem wolnostojącym w stylu klasycystycznym, wybudowanym na planie krzyża – trójnawowy. Świątynia charakteryzuje się bardzo dobrą akustyką, właściwą świątyniom prawosławnym, w których śpiew wielogłosowy jest „wielokrotnością modlitwy” Fot. z FB parafii NSPJ