22 stycznia przypadła 160. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego. Rozpoczęło się ono 22 stycznia 1863 roku na terenie zaboru rosyjskiego i zakończyło jesienią 1864 r. klęską powstańców i wielkimi represjami. Zryw przybrał charakter wojen i potyczek partyzanckich, których było ponad 1000, w tym część na Suwalszczyźnie. Choć w samych Suwałkach nie toczyły się walki, to już pobliskie miejscowości: Olszanka, Żywa Woda oraz Krasnopol, Augustów i tereny Puszczy Augustowskiej wpisały się w historię walk powstańczych. Zginęło w nich kilkadziesiąt tysięcy Polaków, a kolejne tyle zostało zesłanych na Syberię.

By uczcić pamięć o polskim zrywie narodowym przeciwko rosyjskiemu zaborcy, który odcisnął ogromne piętno na dążeniach niepodległościowych kolejnych pokoleń Polaków, przedstawiciele władz samorządowych miasta i powiatu oraz organizacji patriotycznych złożyli kwiaty w miejscu straceń zwanym Górą Szubieniczną. Było wciągnięcie flagi na maszt, odśpiewanie hymnu narodowego oraz okolicznościowe wystąpienia, a także złożenie kwiatów i podpalenie zniczy.

W uroczystości odbywającej się w niedzielę 22 stycznia przy ul. Bakałarzewskiej wzięło udział kilkadziesiąt osób, a wśród nich delegacje władz miasta i powiatu, przedstawiciele służb mundurowych i wojska, księża, ratownicy i delegacje grup rekonstrukcyjnych. Okolicznościowe wystąpienia wygłosili prezydent Suwałk Czesław Renkiewicz oraz prezes Augustowsko-Suwalskiego Towarzystwa Naukowego Maciej Ambrosiewicz.

– Powstanie, chociaż przegrane, umocniło polską świadomość narodową i wpłynęło na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń. Świadczy o tym chociażby pamięć o Górze Szubienicznej i bohaterach tamtych dni. Cześć ich pamięci – powiedział prezydent Miasta.

Do historii miejsca straceń nawiązał M. Ambrosiewicz:

– Po Powstaniu styczniowym na Górze Szubienicznej stanęły trzy krzyże, które potem zostały usunięte przez Rosjan. Przed I wojną światową miejsce to miał upamiętniać jeden krzyż, który został zestrzelony w czasie wojny 1914 r. i zastąpiony nowym na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Z tego miejsca 15 września 1935 r. jako miejsca  straceń powstańców 1863 roku pobrano ziemię na kopiec Marszałka Józefa Piłsudskiego na krakowskim Sowińcu.

W Suwałkach stracono 20 powstańców, w tym 13 przez powieszenie, a 7 przez rozstrzelanie. 11 listopada 2004 r. na Górze Szubienicznej odsłonięto pomnik poświęcony Powstańcom Styczniowym 1863 roku w postaci czterech betonowych krzyży. Stało się tak z inicjatywy Augustowsko- Suwalskiego Towarzystwa Naukowego. Pomysł budowy pomnika w tym miejscu pojawił się w 2001 roku, kiedy radny Rady Miejskiej Edmund Soboń wystąpił z taką inicjatywą. Postument pojawił się w miejscu stojącego tam do II wojny światowej drewnianego krzyża. Autorami aktualnego pomnika byli architekci Halina Kopeć i Andrzej Leszek Szulc, zaś konstruktorem Sławomir Klimko. Tablicę okolicznościową wykonał Jan Góral, a betonowe odlewy krzyży – Przedsiębiorstwo Budowlano-Handlowe „Betrom” pod kierownictwem Henryka Romańczuka. Pomysł by miejsce powieszenia 13 patriotów wzbogacić o tablicę z szerszym wyjaśnieniem dotyczącym symboliki wznoszących się tam krzyży i historii miejsca nie doszedł do skutku. Inicjatorzy usadowienia obok krzyży granitowego kamienia z obszerną inskrypcją nie uzyskał zgody IPN.