„Czystka” Katarzyna Surmiak-Domańska
Katarzyna Surmiak-Domańska, znana z reportaży „Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość” czy „Mokradełko”, po raz kolejny podejmuje temat trudny, bolesny i głęboko ludzki. W książce „Czystka” sięga do historii własnej rodziny i do jednej z najtragiczniejszych kart polskich dziejów – rzezi wołyńskiej. To opowieść o czystce etnicznej dokonanej przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1943-1944, a zarazem próba zrozumienia, jak wojenne traumy odciskają się na kolejnych pokoleniach.
Pisarka z reporterską precyzją rekonstruuje losy ojca – ocalałego z masakry Bronisława Surmiaka – oraz jego rodziny, która przez lata milczała o swojej przeszłości. To milczenie staje się jednym z głównych tematów książki. Autorka pokazuje, jak trudno dotrzeć do prawdy, gdy świadkowie nie chcą pamiętać, a wspomnienia zostały przykryte lękiem i traumą. Korzystając z listów, wspomnień, relacji i dokumentów archiwalnych, cierpliwie składa rozsypane fragmenty historii w spójną, poruszającą opowieść.
Ten reportaż stanowi nie tylko zapis historyczny, lecz także głęboko osobistą opowieść o pamięci, rodzinie i dziedziczeniu bólu. Autorka ogromną wrażliwością oddaje głos tym, którzy przeżyli, nie oskarża, lecz próbuje zrozumieć. Jej rzetelność i wnikliwość sprawiają, że książka wciąga i porusza, ukazując, jak cienka jest granica między ofiarą a sprawcą, jak trudno mówić o przeszłości, która boli.
To lektura, która pokazuje, że warto pytać o historię własnej rodziny – rodziców, dziadków, krewnych. Bo tylko rozmawiając, możemy ocalić pamięć i nie pozostawić po sobie pustych kart.
Kamila Sośnicka
Spotkanie z K. Surmiak-Domańską odbędzie się 9 października o godz. 17 w sali im. J. Towarnickiej w Bibliotece przy ul. E. Plater 33A.
