Pogranicze zaprasza

„Bliżej ziemi na tamtym brzegu rzeki”

projekcja filmu dokumentalnego połączona ze spotkaniem z twórcami

prowadzenie: Małgorzata Sporek-Czyżewska

4 listopada 2019, godzina 17.00

Dawna Jesziwa w Sejnach

Wstęp wolny  
Gośćmi spotkania będą:

Viktorija Jonkutė – pomysłodawczyni i producentka filmu. Absolwentka filologii bałtyckiej i semiotyki na Uniwersytecie Wileńskim oraz literaturoznawstwa bałtyckiego w Instytucie Literatury Litewskiej i Folkloru Litewskiej Akademii Nauk. Obecnie przygotowuje pracę doktorską na temat litewsko-łotewskiej pamięci zbiorowej, (re)konstruowanej na podstawie prasy literackiej końca XX wieku. Pracuje w bibliotece, wolny czas poświęca na twórczość własną, realizowanie projektów kulturalnych oraz na przekłady z języka łotewskiego.

Vladas Braziūnas – poeta, tłumacz, działacz kulturalny, społecznik. Ornitolog i folklorysta z zamiłowania. Laureat licznych nagród literackich i translatorskich (m.in. litewskiej Nagrody Narodowej), uhonorowany odznaczeniami państwowymi. Tłumaczy z francuskiego, ukraińskiego, rosyjskiego, białoruskiego, polskiego, „między dialektami”, przede wszystkim jednak – zasłużony tłumacz literatury łotewskiej.

Jego twórczość została przełożona na kilkanaście języków. W Polsce ukazał się dwujęzyczny zbiór Stalo kalnas – Stół góra ołtarna. Autor kilkunastu zbiorów poetyckich, kilku książek z pogranicza literatury i dokumentu, licznych tekstów do utworów muzycznych (pieśni, kantaty, oratoria, opery rockowe), dwóch tomików wierszy dla dzieci (jeden z nich – Żywot i wręcz przeciwnie Kawki KRO – został wyróżniony nagrodą IBBY)

O filmie

Pełnometrażowy film dokumentalny o dwóch mistrzach słowa i o jednej rzece.

Głównymi bohaterami są Litwin Vladas Braziūnas oraz Łotysz Knuts Skujenieks. Wybitni poeci i tłumacze, obaj wyróżnieni Nagrodą Rady Bałtyckiej, wychowani w kulturach dwóch blisko spokrewnionych języków, nad tą samą rzeką, stanowiącą obecnie granicę litewsko-łotewską.
Z dziejów ich przyjaźni, z wątków ich biografii i twórczości splata się filmowa opowieść o pograniczu litewsko-łotewskim, które staje się przestrzenią wspólnej pamięci, wyobraźni włączającej, wsłuchiwania się w język, rozpoznawania siebie w sąsiedzie, wrażliwości na los bliźnich, tak jak my miażdżonych przez machinę historii.
Rzeka graniczna – litewski Nemunėlis, łotewska Mēmele, polski Niemenek – jest bardzo konkretna, zawsze ta sama, a jednocześnie nieuchwytna jak upływ czasu.
Jest to również film o wielkiej idei realizowanej najzwyczajniej, przez spotkania i dzielenie się myślami, przeżyciami, żartami, pieśniami, rzeczami (np. łobuzerskimi portretami i… krówkami).
Ideą tą jest wspólnota słowa. Uczestniczą w niej wszyscy piszący, śpiewający, czytający, słuchający i tłumaczący. Ci, którzy w filmie uzupełniają i komentują opowieść głównych bohaterów – jak profesor semiotyki Kęstutis Nastopka, literaturoznawca Skirmantas Valentas, poetka i tłumaczka Indra Brūvere, jazzman Petras Vyšniauskas, poeta i tłumacz Uldis Bērziņš. Tworzą ją także ci, którzy odeszli już „na tamten brzeg”, ale pozostaną częścią opowieści – jak poeci i tłumacze Sigitas Geda oraz Pēters Brūveris.

Scenariusz i reżyseria: Viktorija Jonkutė, Ernestas Samsonas
Kierownik produkcji: Viktorija Jonkutė
Zdjęcia: Laurynas Lukoševičius, Patricijus Petrukonis
Realizatorzy dźwięku: Sigitas Kondratas, (epizody) Jevgenijs Načiss
Montaż: Elvina Nevardauskaitė
Muzyka: Kyle Raub
Tytuł oryginalny: Arčiau žemės anapus upės
Rok produkcji: 2018
Czas: 1 godz. 15 minut
Film został zrealizowany dzięki wsparciu Association for the Advancement of Baltic Studies (USA)