12 lipca to Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r. Przed dwoma laty ten dzień ustanowił Sejm. Pamięć o tej zbrodni jest ważna dla kształtowania tożsamości mieszkańców Suwałk i regionu. Wiele z rodzin ofiar Obławy teraz mieszka w Suwałkach.
W lipcowej pacyfikacji z 1945 r. zginęło więcej niż 592 mieszkańców miejscowości położonych w Puszczy Augustowskiej i okolicach ustalonych dotychczas przez Instytut Pamięci Narodowej. Niekompletne zestawienie IPN-owskie nie zawiera m.in. dowódcy powojennego podziemia niepodległościowego w naszym regionie sierżanta Władysława Stefanowskiego „Groma” i jego brata Lucjana. Obydwaj znaleźli się na liście przygotowanej przez Obywatelski Komitet Poszukiwań Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w Lipcu 1945 r. Potwierdzają to też relacje rodziny. Na tablicy pamiątkowej na Jasnej Górze napisano o około 2 tysiącach ofiar Obławy Augustowskiej.
Obławę przeprowadziły od 10 do 25 lipca 1945 r. liczące ok. 45 tys. regularne oddziały Armii Czerwonej oraz jednostki NKWD, wspomagane przez UB, milicję oraz 160 polskich żołnierzy 1. Praskiego Pułku Piechoty, którzy na terenie powiatów: augustowskiego, suwalskiego, sejneńskiego i sokólskiego zatrzymali ponad 7 tys. ludzi. Los wielu z nich do dziś nie jest znany.
Po raz pierwszy, poza rodzinami, o pamięć o zaginionych w Obławie z lipca 1945 r. publicznie upomniał się Obywatelski Komitet Poszukiwań Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w Lipcu 1945 r., którego założycielami byli: Mirosław Basiewicz, Piotr Bajer i śp. Stanisław Kowalczyk. Teraz o wyjaśnienie tej największej zbrodni popełnionej na ziemiach polskich po drugiej wojnie światowej upomina się Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej z ks. Stanisławem Wysockim na czele.
W 1990 r. ukazała się pierwsza obszerniejsza publikacja o tej zbrodni czyli reporterska książka „Nie tylko Katyń” autorstwa Ireneusza Sewastianowicza i Stanisława Kulikowskiego. Później ukazało się wiele mniejszych i większych opracowań poświęconych Obławie Augustowskiej, w tym przygotowanych przez IPN. Niestety wciąż nie jest znany los zaginionych. Pomimo licznych zapowiedzi wyjaśnienia losów ofiar tej zbrodni, wciąż nie wiadomo co się z nimi stało.
W najbliższą niedzielę 16 lipca w Gibach w samo południe odbędą się uroczyste obchody 72 rocznicy Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r.
