Po kilkutygodniowych przygotowaniach 2 stycznia 1945 r. otwarto Miejską Bibliotekę Publiczną w Suwałkach. Była pierwszą instytucją kulturalną, która powstała w Suwałkach po zakończeniu działań wojennych na Suwalszczyźnie w czasie II wojny światowej. Miała wówczas ponad 2 tysiące książek i ośmiuset czytelników. Powstała w ramach lokalnej inicjatywy oddolnej, gdy jeszcze trwały walki o Warszawę. Nic dziwnego, bo ówcześni Suwalczanie rozumieli, że biblioteka publiczna jest niezwykle potrzebna i jest najbardziej demokratyczną instytucją w lokalnej społeczności. Daje wszystkim mieszkańcom bezpłatny dostęp do wiedzy, książek i kultury. Umożliwia naukę, rozwój zainteresowań i wspiera edukację. Jest też miejscem spotkań i wydarzeń kulturalnych, które integrują społeczność. Dzięki niej każdy ma równe szanse na rozwój i dostęp do kultury.

Biblioteka wędrująca
Suwalska biblioteka wielokrotnie zmieniała swoją siedzibę. Najpierw znajdowała się przy ul. T. Kościuszki, gdzieś naprzeciw domu urodzenia M. Konopnickiej. Potem została przeniesiona do budynku ratusza przy ul. A. Mickiewicza 1. Od listopada 1946 r. działalność w Suwałkach rozpoczęła odrębna Powiatowa Biblioteka Publiczna, która początkowo znajdowała się w budynku przy ul. Jatkowej 42, a potem przeniosła się do lokalu przy ul. T. Kościuszki 82.

9 maja 1960 r. powstał Społeczny Komitet Budowy Biblioteki, który doprowadził w październiku 1960 r. do rozpoczęcia budowy biblioteki przy ul. T. Noniewicza (wtedy ul. W. Lenina – teraz znajduje się tam siedziba Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej). Zgodę na nadanie suwalskiej bibliotece imienia Marii Konopnickiej wyraziło Ministerstwo Kultury i Sztuki w listopadzie 1962 r.

W lipcu 1975 r. suwalska biblioteka miejska i powiatowa stały się Wojewódzką Biblioteką Publiczną. Od 1979 r. powstawały filie biblioteki na terenie Suwałk. Pierwsza w Domu Młodego Robotnika przy ul. Armii Czerwonej (obecnie Sejneńska 35), a potem w budynku NOT przy ul. 1 Maja, na Osiedlu Północ, w Szpitalu Wojewódzkim, w Suwalskiej Fabryce Mebli, przy ul. Świerkowej 52 w Spółdzielczym Domu Kultury oraz ze zbiorami specjalnymi przy ul. Armii Czerwonej. W latach 80-tych do budynku po Wojewódzkim Komitecie ZSL przy ul. T. Noniewicza przeniósł się oddział dla dzieci. To nie koniec bibliotecznych przenosin. W 1997 r. suwalska Wojewódzka Biblioteka Publiczna przeniosła się do budynku przy ul. E. Plater 33A, który zajmuje do dziś. Po likwidacji województwa suwalskiego biblioteka ponownie stała się placówką miejską i przyjęła nazwę Biblioteka Publiczna im. M. Konopnickiej w Suwałkach.

Suwalscy bibliotekarze
Bibliotekarze od początku mieli znaczący wpływ na kulturę miasta. Jak wspominał Leszek Ziółek, kierownik suwalskiego Wydziału Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w latach 1960-70: „Utarło się w tamtych latach w naszym środowisku powiedzenie, że w Suwałkach trzem tygrysom przewodzi lwica. Te tygrysy to ja oraz kierownik Powiatowego Domu Kultury – Bolesław Walczuk i kierownik muzeum – Zygmunt Filipowicz. Pani Jadwiga Towarnicka (oczywiście lwica) zapraszała nas do biblioteki, którą kierowała, na kawę i u niej rozstrzygały się wszystkie sprawy kultury w powiecie.” W ciągu 80 lat w suwalskiej Bibliotece Publicznej (miejskiej, powiatowej i wojewódzkiej) pracowało ok. 210 osób. Wielu z nich nie ma już z nami. Kierownikami i dyrektorami suwalskich bibliotek byli: Wanda Moraczyńska, Irena Jarczewska, Jadwiga Norejko, Władysław Sawicki, Leokadia Sidorek, Jadwiga Towarnicka, Bogusława Misz-kiel, Maria Urbanowicz, Andrzej Chuchnowski, Mariusz Klimczyk, Maria Kołodziejska.