Suwałki i Suwalszczyzna świętują w tym roku 105 rocznicę odzyskania wolności. Kiedy w listopadzie 1918 roku, po 123 latach niewoli odradzała się niepodległa Rzeczpospolita, to okupacja Suwalszczyzny, trwała nadal i przedłużyła się aż do sierpnia 1919 r.

W niedzielę 24 sierpnia 1919 r. do Suwałk wkroczyli żołnierze 41 Pułku Piechoty, przynosząc wolność suwalczanom. Dowodził nimi mjr Mieczysław Mackiewicz. Mimo niepogody wielotysięczne tłumy wyległy na ulice, by witać entuzjastycznie polskich żołnierzy.

Przed triumfalną bramą zebrali się przedstawiciele duchowieństwa wszystkich wyznań, Rady Okręgowej, Rady Miejskiej, komisarze rządowi pow. suwalskiego i sejneńskiego oraz delegaci gmin i miejscowych instytucji. W imieniu społeczeństwa przemawiał, witając wkraczające wojsko, sędzia Antoni Naumowicz. W imieniu miasta witał – prezydent Adam Modliński, wręczając chleb i sól, a w imieniu obywateli Żydów – Benjamin Rozental.

Po posiłku i krótkim odpoczynku II batalion 41 pułku odszedł do Sejn na pomoc walczącym tam z Litwinami powstańcom sejneńskim, którzy od 23 sierpnia walczyli o to, by Sejny znalazły się w granicach państwa polskiego. Po walce 26 sierpnia wyrzucili oni Litwinów z Sejn. Powstanie sejneńskie to jedno z nielicznych zwycięskich polskich powstań.
28 sierpnia w Suwałkach odbył się pogrzeb 11 poległych powstańców sejneńskich, w tym dowódcy Wacława Zawadzkiego oraz uczniów suwalskiego gimnazjum, siedemnastoletniego Ireneusza Rukata i dziewiętnastoletniego Stefana Chełmińskiego. Jednego z poległych powstańców nie rozpoznano. Pogrzeb miał charakter manifestacji patriotycznej.

W „DwuTygodniku Suwalskim” w latach 2018-19 przypomnieliśmy najwybitniejszych spośród nich. Tak na łamach „Ziemi Suwalskiej” nr 10 z 1919 r. opisano przebieg pogrzebu: „Pogrzeb poległych Powstańców, Dnia 27 sierpnia ciała pomordowanych powstańców przeniesiono do sali Związku Robotników Chrześcijan, gdzie wśród zieleni złożono je obok siebie. Wszystkich trumien było dziesięć. O godzinie dziewiątej dnia 28 sierpnia różne instytucje ze sztandarami oraz nieprzeliczone tłumy publiczności zgromadziły się wzdłuż ulicy Kościuszki, aż po stopnie kościoła. […] Zwłoki na barkach współtowarzyszów broni i członków Straży Ogniowej przeniesiono do kościoła parafialnego, skąd po mszy żałobnej, […] kondukt żałobny, poprzedzony przez orkiestrę wojskową, ruszył na cmentarz. Ciała pomordowanych złożono we wspólnej mogile. […] W chwili spuszczania trumien do wspólnego grobu dało honorowe salwy wojsko i oddział powstańców. […]”.

Przed 105 laty wielu suwalczan walczyło o niepodległą Polskę i Suwalszczyznę. Byli wśród nich żołnierze Polskiej Organizacji Wojskowej, powstańcy sejneńscy, legioniści, żołnierze 41 Suwalskiego Pułku Piechoty oraz członkowie Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego. Ale byli również ci, którzy organizowali Suwalczan do obywatelskiego działania. Byli to twórcy i działacze m.in.: Polskiej Czytelni Naukowej, Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego, Straży Ogniowej Ochotniczej, Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, czy piszący w języku polskim w „Tygodniku Suwalskim”.

Pomnik poległych powstańców sejneńskich na suwalskim cmentarzu przy ul. Bakałarzewskiej odsłonięto podczas drugiego zjazdu Suwalczan zorganizowanego przez Zrzeszenie Suwalczan w dniach 13-14 września 1930 r.