35 lat minęło: wybory z 4 czerwca 1989 r.

4 czerwca minęło 35 lat od pierwszych w Polsce po II wojnie światowej demokratycznych wyborów do Senatu i częściowo demokratycznych wyborów do Sejmu. W ich wyniku Polska stała się pierwszym państwem z tzw. obozu komunistycznego, w którym przedstawiciele opozycji demokratycznej uzyskali realny wpływ na sprawowanie władzy. Polacy zdecydowali o zwycięstwie kandydatów Komitetu Obywatelskiego Solidarność i zagłosowali przeciwko kandydatom partii i ugrupowań rządzących w PRL-u. Teraz 4 czerwca obchodzimy Dzień Wolności i Praw Obywatelskich.

W Suwałkach kampania przedwyborcza w 1989 r. był skromna. Jej główny element stanowiły plakaty Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, na których pretendenci do parlamentu sfotografowali się z Lechem Wałęsą.

Pierwsze spotkania kandydatów KO Solidarność z wyborcami odbyły się już 3 maja w Smolnikach i w suwalskim Parku Konstytucji 3 Maja, który był najmocniejszym wydarzeniem tej kampanii przedwyborczej. Tak naprawdę było to pierwsze od 1981 r. w Suwałkach tak liczne spotkanie w miejscu publicznym zorganizowane przez ludzi występujących oficjalnie przeciwko władzom PRL. Wiec wyborczy  z udziałem kandydatów „Solidarności: Stanisława Bernatowicza, Bronisława Geremka i Andrzeja Wajdy  prowadził m.in. Tadeusz Moćkun.

Kampanię na rzecz kandydatów zgłoszonych przez PZPR, ZSL i SD prowadzono przede wszystkim w mediach rządowych i partyjnych. W Suwałkach były to przede wszystkim „Gazeta Współczesna” i „Krajobrazy” oraz w TVP i Polskie Radio Białystok.

Na trzy dni przed wyborami po raz pierwszy od kilkunastu lat Suwałki odwiedził premier PRL-owskiego rządu. 1 czerwca w suwalskiej hali OSiR z sołtysami, pracownikami PGR i kierownikami instytucji obsługujących rolnictwo spotkał się prezes Rady Ministrów Mieczysław F. Rakowski.

Wyborcy, którzy przy urnach pojawili się 4 czerwca 1989 r. nie mieli wątpliwości. Mandaty senackie, zdobyli kandydaci „Solidarności”: Stanisław Bernatowicz i Andrzej Wajda, który zdobył największe poparcie w wyborach do Senatu w województwie suwalskim. Do Sejmu z wysokim wynikiem dostali się kandydaci „Solidarności”: Bronisław Geremek i Jerzy Pietkiewicz.

4 czerwca 1989 r. frekwencja wyborcza w województwie suwalskim wyniosła 59,14% i była rekordową w wyborach parlamentarnych aż do 15 października 2023 roku.

Wśród działaczy suwalskiej opozycji z lat 80- tych, i tych którzy przyczynili się do zorganizowania wyborów z czerwca 1989 r. należy wymienić m.in.: Tadeusza Tylendę, Krzysztofa Zadrąga, Aleksandra Serdyńskiego oraz Piotra Bajera, Mirosława Basiewicza, Jerzego Broca, Stanisława Kowalczyka, Weronikę Merecką, Jarosława Słabińskiego, Wojciecha Tucholskiego, Wojciecha Wasilewskiego, Zdzisława Wasilewskiego, Andrzeja Widlińskiego i Grzegorza Wilczyńskiego.

Więcej o wydarzeniach sprzed 35 lat pisaliśmy w „DwuTygodniku Suwalskim” nr 11 z 2019 r.