Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków
W Suwałkach aż 224 obiekty są wpisane do rejestru zabytków. To dużo. Niewiele polskich miast porównywalnej wielkości ma tak dużo obiektów zabytkowych. Wartość historyczna i architektoniczna suwalskich zabytków jest bardzo zróżnicowana. Najcenniejszymi są świątynie i obiekty użyteczności publicznej zaprojektowane przez znanych architektów Chrystiana Piotra Aignera (konkatedra pw. św. Aleksandra), Antoniego Corazziego (budynek I LO) i Henryka Marconiego (kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa). Wysoką wartość zabytkową ma też dobrze zachowany zespół powtarzalnych kamienic miejskich wzdłuż ulic: T. Kościuszki, A. Mickiewicza, Marsz. J. Piłsudskiego, ks. K. Hamerszmita, Chłodnej i wokół pl. M. Konopnickiej.
W ostatnich latach odnowiono wiele zabytkowych kamienic przy ul. T. Kościuszki
W ostatnim czasie wiele dyskusji wywołały prace planistyczne przy miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla północnej pierzei ul. Wigierskiej (od ul. 1 Maja do ul. Utrata). Nie jest to najbardziej zabytkowa część miasta, podobnie jak cała ul. Wigierska (na zdjęciu poniżej).
– Nie ma przy niej pełnej zabudowy pierzejowej, jak przy ul. T. Kościuszki. Budynki są ustawione w różnych odległościach od ulicy. Luki w zabudowie są liczne, a zabytków niewiele. Tylko część ulicy została objęta konserwatorską ochroną obszarową w 1979 roku, na odcinku od ul. T. Kościuszki do ul. 1 Maja, co oznacza niską oceną wartości zabytkowej odcinka pomiędzy ul. 1 Maja i Utratą. Na terenie zawartym, pomiędzy ul. Wigierską, 1 Maja, Utratą i rzeką Czarną Hańczą, znajduje się rozległe stanowisko archeologiczne (AZP/17-84/38). Stanowisko to nie jest wpisane do rejestru zabytków, co również świadczy o jego niskiej wartości zabytkowej – ocenia Adam Żywiczyński, Miejski Konserwator Zabytków.
Od 2013 r. właściciele prywatnych budynków zabytkowych oraz inne podmioty prawne niezaliczone do sektora finansów publicznych, mające tytuł prawny do zabytku, mogą ubiegać się o dotacje z suwalskiego budżetu miejskiego na prace konserwatorskie. Dotąd z takiej dotacji skorzystało 43 właścicieli suwalskich zabytków. Na prace konserwatorskie otrzymali 1 176 954,25 zł dotacji z budżetu miejskiego. W tym roku do Urzędu Miejskiego, w terminie wpłynął tylko jeden wniosek o dotację na prace konserwatorskie, na które w tegorocznym budżecie miejskim zaplanowano 100 tys. zł.
– Średni koszt remontu dachu lub elewacji typowej kamienicy suwalskiej, wynosi obecnie 80 000 złotych z VAT. Zatem kwota zarezerwowana w budżecie Miasta Suwałki nie pozwala na przyznanie dotacji w wysokości 50% kosztorysu danego remontu więcej niż dwóm wnioskodawcom. Im więcej wnioskodawców, którzy złożą prawidłowo wypełnione wnioski z kompletem załączników, tym niższa kwota dotacji dla jednostkowego wnioskodawcy. Właściciele liczą się również z tym, że koszty remontu mogą wzrosnąć w ciągu roku.
Część z właścicieli może odliczać VAT i woli skorzystać z odliczeń, zamiast ubiegać się o dotacje, które mogą być niższe niż odliczenie VAT. Wiele kamienic ma licznych współwłaścicieli lub nieuregulowany stan własnościowy, co znacznie komplikuje możliwości remontowe – wyjaśnia A. Żywiczyński.
Unikatowy w skali całego kraju układ architektoniczny centrum Suwałk, w większości pochodzi z XIX wieku z wojewódzko-gubernialnego okresu w dziejach miasta. Więcej na łamach „DTS” pisaliśmy o tym w nr 16 z 2020 r.
Na wniosek Caritasu Diecezji Ełckiej na remont i konserwację fasady budynku w zespole pokoszarowym i kaplicy (1898 r.) Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w tym roku przeznaczy 270 tys. zł
