Od 1 października niepełnosprawni mogą ubiegać się o otrzymanie pomocy z programu zwanego 500 plus dla niepełnosprawnych. Uprawnionymi do świadczenia będą pełnoletnie osoby posiadające orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji i spełniające kryterium dochodowe. Osoby nieposiadające takiego orzeczenia będą musiały zostać zbadane przez lekarza orzecznika, czy są niezdolne do samodzielnej egzystencji. Aby otrzymać świadczenie, trzeba będzie złożyć wniosek do ZUS lub do innego organu wypłacającego świadczenia emerytalno-rentowe. Dodatek będzie przysługiwać od miesiąca, w którym przyjęto prawidłowo złożony wniosek, nie wcześniej niż od 1 października bieżącego roku.

W celu wyjaśnienia wątpliwości zgłoszonych przez naszych czytelników, zwróciliśmy się z prośbą do Katarzyny Krupickiej, rzecznika regionalnego ZUS w Białymstoku.

– Dwutygodnik Suwalski: Kto może ubiegać się o otrzymanie 500 plus dla osoby niepełnosprawnej?

– Rzecznik ZUS: O świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji mogą ubiegać się osoby, które ukończyły 18 lat, mieszkają na terytorium Polski, nie mają świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub suma tych świadczeń nie przekracza 1600 zł oraz są niezdolne do samodzielnej egzystencji. Katalog tych świadczeń jest dostępny na naszej stronie internetowej, a są to między innymi emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, niektóre renty rodzinne, renty socjalne, zasiłki stałe, czy okresowe. Przy ustalaniu wysokości świadczenia obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”. Oznacza to, że nowe świadczenie będzie przysługiwało w wysokości nie wyższej niż 500 zł, przy czym łączna kwota tego świadczenia i innych świadczeń finansowanych ze środków publicznych nie może przekroczyć 1600 zł. Zgodnie z tą zasadą uprawnione do świadczenia są również osoby, których suma świadczeń ze środków publicznych zawiera się w przedziale powyżej 1100 zł do 1600 zł. Przykładowo, jeżeli suma tych świadczeń wynosi 1200 zł, to świadczenie uzupełniające zostanie przyznane w kwocie 400 zł. Z kolei, jeśli suma świadczeń ze środków publicznych wynosi 1590 zł, to otrzymamy 10 zł. Przy wypłacaniu świadczenia nie będzie żadnych zaokrągleń – system wyliczy dokładną kwotę świadczenia, np. 231,27zł.

– Dwutygodnik Suwalski: Co rozumieć należy pod pojęciem „samodzielna egzystencja”?

– Rzecznik ZUS: Niezdolność do samodzielnej egzystencji  to naruszenia sprawności organizmu w takim stopniu, który powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

– Dwutygodnik Suwalski: Skoro osoby nieposiadające orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, będą musiały zostać zbadane przez lekarza orzecznika, do kogo mają się zwrócić i w jakim czasie? Wiemy, że obłożenie pracą lekarzy orzeczników i komisji lekarskich jest bardzo duże i może być opóźnienie. Co wtedy z wypłatą świadczenia?

– Rzecznik ZUS: Wszyscy ubiegający się o to świadczenie, którzy nie mają orzeczenia potwierdzającego niezdolność do samodzielnej egzystencji albo upłynął okres, na który zostało ono wydane, do wniosku muszą dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza, pod którego opieką znajdują się. Zaświadczenie to(druk OL-9) nie może być sporządzone wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku. Warto również dołączyć –  jeśli jesteśmy w posiadaniu – oryginalną dokumentację medyczną i inne dokumenty, które mają znaczenie przy orzekaniu o niezdolności do samodzielnej egzystencji, np. kartę badania profilaktycznego, dokumentację rehabilitacji, leczniczej lub zawodowej. Jeśli został orzeczony znaczny stopnień niepełnosprawności, również warto załączyć ten dokument do składanego wniosku.

W pierwszych dwóch miesiącach obowiązywania ustawy ZUS będzie miał nie 30, lecz 60 dni na rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji. Termin ten jest liczony  od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Okolicznością taką może być uprawomocnienie się orzeczenia w sprawie niezdolności do samodzielnej egzystencji. Świadczenie uzupełniające przyznamy od miesiąca, w którym spełnione  zostaną wymagane warunki, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek oto świadczenie.

– Dwutygodnik Suwalski: Gdzie szukać orzeczników? Czy dostępna będzie ich lista?

– Rzecznik ZUS: Nie ma takiej potrzeby. To do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy m.in. orzekanie w celu ustalania uprawnień do świadczeń wypłacanych przez ZUS, do których prawo zależy od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji. Postępowanie orzecznicze rozpoczyna się na wniosek osoby występującej o świadczenie np. świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Dlatego bardzo istotne jest dołączenie zaświadczenia o stanie zdrowia oraz dokumentacji medycznej oraz innych dokumentów mających znaczenie dla wydania orzeczenia.

– Dwutygodnik Suwalski: Czy w przypadku, kiedy ktoś zgłasza niesamodzielność, to orzecznik może także przyjechać do domu?

– Rzecznik ZUS: Oczywiście. Jeżeli stan zdrowia, stwierdzony w zaświadczeniu lekarskim, uniemożliwia zgłoszenie się na badanie, może ono być przeprowadzone, za zgodą osoby ubiegającej się o świadczenie, w miejscu jej pobytu.

–  Dwutygodnik Suwalski: Co trzeba zrobić aby otrzymać  świadczenie? Do kogo zwracać się, i od kiedy będzie ono przysługiwało?

– Rzecznik ZUS: Aby otrzymać świadczenie uzupełniające należy przede wszystkim złożyć wniosek, gdyż nie będzie ono przyznawane z urzędu. Można go złożyć w każdej placówce ZUS lub przesłać pocztą. Druk wniosku ESUN można pobrać ze strony www.zus.pl,  jak również w salach obsługi klientów we wszystkich naszych placówkach.

Od 1 października ZUS rozpocznie rozpatrywanie wniosków o świadczenie uzupełniające dla osób niesamodzielnych.  Świadczenie to ma być wsparciem dla tych osób, które ze względu na stan swojego zdrowia ponoszą zwiększone koszty związane z pielęgnacją, rehabilitacją czy opieką medyczną.

Świadczenie uzupełniające może być przyznane od miesiąca, w którym spełnione zostaną wymagane warunki, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszony został wniosek. Najwcześniejszą datą przyznania prawa do świadczenia może być 1 października 2019 roku czyli dzień wejścia w życie ustawy.

– Dwutygodnik Suwalski: Czy rządowy projekt nie przekreśla szans osób z niepełnosprawnością na dorobienie „kilku groszy”?

– Rzecznik ZUS: Zdecydowanie nie. Do kryterium dochodowego nie będą uwzględniane dochody z pracy zarobkowej czy też np. z umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy cywilnoprawnej. Nie uwzględnia się również świadczenia o charakterze jednorazowym, np. zasiłki socjalne lub zasiłek pogrzebowy. Nie będzie wliczany także zasiłek pielęgnacyjny ani dodatki (np. dodatek kombatancki), renty cywilnoprawne, a także niektóre rent rodzinnych. W tym wypadku chodzi tu o osoby otrzymujące rentę rodzinną przyznaną po zmarłym rodzicu, które stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat lub przed ukończeniem 25 lat w przypadku kontynuowania nauki.

– Dwutygodnik Suwalski: Gdzie szukać porady, w przypadku wątpliwości lub powstania problemów?

– Rzecznik ZUS: W poniedziałek od 8:00 do 18:00, a od wtorku do piątku do 15:00 na salach obsługi klientów we wszystkich naszych placówkach  dostępni są n doradcy, którzy odpowiedzą na wszelkie pytania, a także pomogą przy wypełnieniu  wniosku. Można również  skorzystać z  Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS. Nasi konsultanci są do dyspozycji przez 5 dni w tygodniu oprócz sobót i niedziel w godz. 7.00–18.00 pod numerem tel. 22560 16 00 i adresem e-mail cot@zus.pl.                      

          Dziękujemy za rozmowę