Jak co roku na najważniejszym muzycznym konkursie folklorystycznym: 51 Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą obecność reprezentantów Suwalszczyzny przełożyła się na znaczącą ilość i jakość zdobytych nagród. Festiwalowe jury złożone z najwybitniejszych polskich etnomuzykologów i folklorystów ocenia autentyczność repertuaru, sposób jego wykonania, wiarygodność lokalnej gwary (w wypadku śpiewaków i zespołów śpiewaczych) oraz ogólny wyraz artystyczny.

Reprezentanci Suwalszczyzny (a do 1998r województwa suwalskiego) zawsze przywozili z Kazimierza znaczącą ilość nagród i wyróżnień, co jest gwarantem wiarygodności i autentyczności tutejszego folkloru (zespoły i soliści wykonujący przypadkowy, „biesiadny” repertuar nie mają czego w Kazimierzu szukać).

W kategorii solistów śpiewaków:

– drugą nagrodę otrzymała śpiewaczka Helena Napierała (lat 88) ze Starego Folwarku w gminie Suwałki, wykonująca na tym festiwalu cykl dawnych pieśni z terenu Środkowej Suwalszczyzny;

 – trzecią nagrodę otrzymał Krystian Barszczewski (zaledwie 20- letni) z Wólki Folwark k. Zajączkowa gm. Bakałarzewo, wykonujący lokalne pieśni żniwne i weselne.

W kategorii zespołów śpiewaczych:

– III nagrodę otrzymał zespół „Rospuda” z Filipowa (gmina Filipów), za pieśni liryczne i historyczne;

 – wyróżnienie otrzymał zespół obrzędowy „Lipsk” z Lipska nad Biebrzą, kontynuujący obrzędowy repertuar ongiś funkcjonujący na kulturowym pograniczu polsko- czarnoruskim;

W kategorii „Mistrz- Uczeń” zapewniającej lokalną ciągłość kulturową (szczególnie docenianą obecnie, po ratyfikacji w grudniu 2010r. przez Polskę Konwencji UNESCO z 2003r „O ochronie niematerialnego dorobku kulturowego”- która nakłada na instytucje rządowe i samorządowe obowiązek zachowania ciągłości lokalnej tradycji kulturowej)

 – pierwszą nagrodę otrzymał mistrz Marcin Lićwinko z gminy Lipsk wraz ze swym 17- letnim uczniem Dominikiem Bołtralikiem z Gruszek (gmina Płaska) za pieśni liryczne zachowane w centrum Puszczy Augustowskiej;

– drugą nagrodę otrzymała Mistrzyni Helena Kibitlewska z Filipowa ze swą miejscową uczennicą Anią Zadykowicz (lat 10), śpiewającą dziecięce pieśni sieroce.

Podczas tegorocznego festiwalu kazimierskiego wszyscy reprezentanci Suwalszczyzny zostali nagrodzenie bądź wyróżnieni przez Jury kazimierskiego Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą.  Wszyscy reprezentanci Suwalszczyzny  dokonali w Kazimierzu archiwalnych nagrań dla Narodowej Fonoteki Folkloru Polskiego Radia; a także dla ekipy Radia Lubelskiego,   zaś w festiwalowej gazecie „Burczybas” znalazły się (przesłane na kilka dni przed festiwalem) mini informacje o wszystkich reprezentantach wielokulturowej Suwalszczyzny i ich festiwalowym repertuarze.

Jurorzy 51 Kazimierskiego Festiwalu umieścili w swym protokole następujący apel:

(…) Głównym celem Festiwalu jest ochrona tradycyjnego repertuaru oraz tradycyjnego sposobu muzykowania i śpiewu, co jest zgodne z ratyfikowaną przez Polskę Konwencją UNESCO 2003 w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. (…)

Tradycja ludowego śpiewu i muzykowania jest cenną i istotną częścią polskiego, niematerialnego dziedzictwa kulturowego, która to część nie może zostać zaprzepaszczona w nowych warunkach cywilizacyjnych. Stanowi ona bowiem o tożsamości lokalnej, regionalnej i narodowej.

Komisja z pełnym przekonaniem stwierdza, że Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą powinien być traktowany jako realizacja postulatów zawartych w Konwencji UNESCO z 2003 roku „O ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego”, ratyfikowanej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w grudniu 2010 roku i ustawowo przyjętej przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej w roku 2011. Zatem instytucja, jaką jest Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych powinna zostać wpisana na „listę dobrych praktyk” przewidzianą przez tę Konwencję (…).

 Komisja z uznaniem podkreśla starania wykonawców o zachowanie w swoich prezentacjach autentycznego języka regionalnego oraz regionalnych strojów. Z aprobatą stwierdza większą dbałość wykonawców o stronę tekstową prezentowanych utworów, co pozwala uwydatnić zawarte w tekstach treściowe przesłania.

W protokole jurorzy umieścili również następujący apel do samorządów:

(…) Jury nieustannie apeluje do władz samorządowych wszystkich szczebli, aby w dalszym ciągu wspierały artystów ze swoich obszarów administracyjnych. Ich działalność jest przecież sposobem promocji lokalnej kultury oraz własnych regionów na forum ogólnopolskim.

Komisja z uznaniem dostrzega obecność w Kazimierzu, razem z wykonawcami, przedstawicieli władz samorządowych różnych szczebli. Dla artystów ludowych jest to znakomite wsparcie i dowód uznania ich talentu oraz osiągnięć artystycznych.

 W bieżącym roku jako konferansjer po raz ósmy w Kazimierzu funkcjonowała Anna Adamowicz spod Wilna, prowadząca również Jarmarki Folkloru w Suwałkach (i do niedawna w Węgorzewie), a od 17 lat – Festiwale Kultury Kresowej w Mrągowie.

Wyjazd festiwalowej ekipy z Suwalszczyzny został zrealizowany autokarem współfinansowanym przez Starostwo Powiatowe w Suwałkach.

Podczas tegorocznego festiwalu kazimierskiego odbyła się promocja monumentalnego 350 stronicowego albumu poświęconemu pięćdziesięciu edycjom Ogólnopolskich Festiwali Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą. Poprzedzony kilkoma tekstami wspomnieniowymi autorstwa jurorów i organizatorów- album zawiera sporo zdjęć uczestników festiwali kazimierskich z półwiecza, w tym wielu wykonawców nie tylko z terenu Suwalszczyzny, ale i byłego województwa suwalskiego (które istniało 24 lata, zaś obecne m. in. podlaskie -lat 19).

W latach 1975-1998 wszyscy „nasi” reprezentanci (reprezentujący wielokulturową tradycję północno- wschodniej Polski) występowali pod szyldem województwa suwalskiego, a typowani byli podczas dorocznych wojewódzkich jarmarków folkloru w Węgorzewie. Album kończy się  bardzo cennym wykazem laureatów wszystkich 50 festiwali kazimierskich.        W pierwszych 15 latach istnienia festiwalu z „naszych” terenów było laureatów 5, zaś w latach 1984-2016- 168.

W odrębnej broszurowej publikacji wydanej przez organizatora festiwalu (Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie) znalazł się także mój 3- stronicowy tekst poświęcony artystycznemu dorobkowi wybitnej 94- letniej śpiewaczki ludowej Anny Andruszkiewicz z Wiżajn, która na jubileuszowym 50 Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą 2016 zdobyła I nagrodę w kategorii śpiewaków solistów (w ubiegłych dziesięcioleciach kilkunastokrotnie była reprezentantką Suwalszczyzny- zarówno jako solistka, jak i Mistrzyni w kategorii „Mistrz- Uczeń” z uczennicami wywodzącymi się z prowadzonego przez siebie zespołu „Młode Jezioranki”).  Starostwo Powiatowe w Suwałkach nagrodziło laureatkę w lipcu 2016r. swym honorowym medalem Ludwika Michała hrabiego Paca.

 

źródło: Mirosław Nalaskowski

 

 

E