2 marca 2023 roku mija 303 lat od nadania Suwałkom praw miejskich przez króla Augusta II. 2 marca 1720 r. król Polski August II zezwolił zakonnikom Konwentu Wigierskiego, aby ze wsi Suwałki erygować miasteczko Suwałki. Król nadał ten przywilej na prośbę „pobożnych zakonników Konwentu Wygierskiego”, jak zapisano w tekście nadania przywilejów magdeburskich. Chociaż Suwałki przynajmniej od 1710 r. miały charakter miejski. Potwierdza to królewski przywilej z 26 kwietnia 1710 r. na urządzanie targów i jarmarków oraz rewersał kamedulski z 3 grudnia 1715 r. określający zasady życia społecznego w miejskich Suwałkach. Ten długotrwały i nietypowy proces nadawania praw miejskich Suwałkom zakończył się 2 marca 1720 r. przywilejem królewskim, w którym August II wciąż pisał o „wsi Suwałki”. Zapewne gdyby nie było wątpliwości, co do miejskości Suwałk, kamedułowie nie prosiliby o nadanie tych praw miejskich. A król po raz trzeci nie nadawałby praw miejskich prywatnemu kamedulskiemu miasteczku.
Pierwsza wzmianka o wsi Suwałki pochodzi z 1688 r. Była to wieś w dobrach kamedułów wigierskich. Nieznane jest pochodzenie nazwy Suwałki. Powstało wiele hipotez, ale żadna nie zyskała powszechnego uznania. W najstarszym zachowanym drukowanym opracowaniu dotyczącym Suwałk czyli Monografii Suwałk autorstwa Stanisława Albertyna Nowalskiego wydanej w 1880 roku w Krakowie uznano, że nazwa Suwałki wywodzi się od litewskiego słowa „susiwiłkai”.
Kalendarium suwalskie:
1688 – pierwsza pisemna wzmianka o Suwałkach
1710 – rozpoczęto budowę drewnianego kościoła pw. Świętego Krzyża
1715 – 3 grudnia przeor klasztoru wigierskiego ojciec Ildefons nadaje Suwałkom prawa miejskie
1720 – 2 marca król August II Sas potwierdza prawa miejskie Suwałk
1789 – Suwałki liczą 1 030 mieszkańców i 199 dymów
1794 – wojska pruskie wkroczyły do Suwałk
1796 – Suwałki stają się miastem królewskim
1797 – Suwałki siedzibą powiatu wigierskiego (do roku 1807)
1816 – powstaje województwo augustowskie z siedzibą władz w Suwałkach (Komisja Wojewódzka przeprowadza się do Suwałk w roku 1817)
1820 – rozpoczęto budowę kościoła pw. św. Aleksandra
1821 – zakończono budowę synagogi przy ul. Jerozolimskiej (obecnie ul. Teofila Noniewicza)
1826 – zatwierdzono plan regulacyjny miasta, który przesądził o kierunkach i charakterze zabudowy
1827 – Suwałki liczą 3 753 mieszkańców, 357 budynków, w tym 40 murowanych
1830 – zakończono budowę budynku poczty
1837 – Suwałki stolicą guberni augustowskiej
1839 – gimnazjum męskie z Sejn przeniesiono do Suwałk
1841 – zakończono budowę kościoła ewangelickiego
1842 – zakończono budowę szpitala im. Piotr i Pawła
1842 – urodziła się Maria Konopnicka z domu Wasiłowska
1844 – zakończono budowę ratusza, który przylega do odwachu (wzniesionego w latach 1834-1835), tworząc w ten sposób jeden obiekt architektoniczny
1847 – wydano zakaz stawiania drewnianych budynków przy głównych ulicach miasta
1849 – urodził się Alfred Wierusz-Kowalski
1866 – powstaje rządowe gimnazjum żeńskie
1866 – Suwałki stolicą guberni suwalskiej
1872 – Suwałki liczą 19 899 mieszkańców
1876-1900 – na rogatkach miasta wybudowano duże zespoły koszarowe dla wojska
1882 – urodziła się Aleksandra Szczerbińska, druga żona marszałka Józefa Piłsudskiego
1889 – wybudowano browar Wacława Kunca
1897 – miasto uzyskało połączenie kolejowe (11grudnia wjechał pierwszy pociąg kursujący na trasie Orany-Olita-Suwałki- Augustów-Grodno)
1906 – ukazał się pierwszy numer czasopisma w języku polskim pt. „Tygodnik Suwalski”
1907 – utworzono pierwszy w kraju terenowy oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
1911 – Suwałki liczą 26 976 mieszkańców
1912 – ukończono budowę świątyni (molenny) staroobrzędowców
1913 – ze składek społecznych wybudowano kamienicę zwaną Resursą Obywatelską
1915 – urodził się Edward Franciszek Szczepanik, ostatni premier rządu RP na Uchodźstwie
1917 – powstaje Polska Organizacja Wojskowa w Suwałkach
1918 – w listopadzie powołano organ polskiego samorządu – Tymczasową Radę Obywatelską Okręgu Suwalskiego
1919 – 24 sierpnia do miasta wkroczyły pododdziały 41. Suwalskiego Pułku Piechoty witane uroczyście przez przedstawicieli samorządu, stowarzyszeń, instytucji i tysiąca ludzi
1919 – 12-13 września wizyta Naczelnik Państwa i naczelnego wodza Józefa Piłsudskiego w Suwałkach
1919 – w grudniu Suwałkom nadano status powiatowego miasta wydzielonego w województwie białostockim
1920 – 7 października w Suwałkach podpisano tzw. umowę polsko-litewską, która miała zakończyć polsko-litewski konflikt
1921 – Suwałki liczą 16 780 mieszkańców
1926 – urodził się Andrzej Wajda
1931 – w grudniu oddano do użytku nową elektrownię miejską
1938 – Suwałki jednym z największych miast garnizonowych w Polsce (41. Suwalski Pułk Piechoty Marszałka Józefa Piłsudskiego. 1. Dywizjon 29. Pułku Artylerii Lekkiej, batalion KOP – do roku 1939 – oraz oddziały Suwalskiej Brygady Kawalerii: 2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego, 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk Jana Kozietulskiego. 4. Dywizjon Artylerii Konnej oraz 11. Szwadron Łączności SBK)
1937 – Suwałki liczą 22 210 mieszkańców
1939 – 24 września do Suwałk wkraczają oddziały radzieckie
1939 – pod koniec września w Suwałkach powstaje pierwsza konspiracyjna organizacja – Tymczasowa Rada Ziemi Suwalskiej (grupa kpt Stanisława Bielickiego)
1939 – 12 października na mocy niemiecko-radzieckiego układu, do Suwałk wkraczają Niemcy
1939 – w grudniu Niemcy zakończyli wywózkę suwalskich Żydów
1941 – latem Niemcy zakładają w Krzywólce (obecnie teren Osiedla Północ II) obóz, w którym zginęło około 50 tys. jeńców wojennych, w większości obywateli ZSRR
1944 – 1 kwietnia z rąk niemieckich poniosło śmierć, przez powieszenie 16 członków ruchu oporu
1944 – 23 października do Suwałk wkroczyła 173. Orszańska Dywizja Strzelecka Armii Czerwonej
1945 – Suwałki przestają być miastem wydzielonym, a stają się miastem powiatowym w województwie białostockim
1946 – Suwałki liczą 13 670 mieszkańców
1950 – 24 czerwca kompetencje miejskiego samorządu przejmuje miejska rada narodowa jako organ władzy państwowej w mieście
1971 – uruchomiono komunikację miejską
1975 – Suwałki stolicą województwa suwalskiego, mają 30 558 mieszkańców
1979 – rozpoczęto budowę Osiedla Północ I
1980 – Suwałki liczą 40 tys. mieszkańców
1990 – w maju przeprowadzono pierwsze demokratyczne wybory do samorządu
1994 – 14 Pułk Artylerii Przeciwpancernej przedyslokowano do miasta
1996 – utworzono Suwalską Specjalną Strefę Ekonomiczną
1999 – Suwałki tracą status miasta wojewódzkiego i stają się miastem na prawach powiatu grodzkiego; Suwałki liczą 68 815 mieszkańców
2001 – I Światowy Zjazd Suwalczan
2005 – utworzono Państwową Wyższą Szkołę Zawodową im. Edwarda Franciszka Szczepanika i bazę Lotniczego Pogotowia Ratunkowego
2008 – pierwsza edycja Suwałki Blues Festival
2010 – oddano do użytku Aquapark
2011 – przebudowano budynek Muzeum Okręgowego i stadion piłkarski
2012 – otwarto Park Naukowo-Technologiczny Polska Wschód
2013 – oddano do użytku Suwalski Ośrodek Kultury, otwarto Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
2015 – Suwałki liczą 69 370 mieszkańców, utworzono Suwalska Radę Seniorów. Otwarto Midicentrum – Kreatywny Ośrodek Nauki i Technologii
2018 – Suwałki liczą 69 693 mieszkańców
2019 – oddano do użytku obwodnicę Suwałk; Suwałki obchodzą 100-lecie odzyskania niepodległości
2020 – Suwałki obchodziły jubileusz 300-lecia nadania praw miejskich
fot. archiwum
