Stowarzyszenie Przyjaciół Suwalszczyzny oraz Archiwum Państwowe w Suwałkach zapraszają 15 czerwca o godz. 15.30 na trzecie spotkanie z cyklu „Dawne wielokulturowe Suwałki: Żydzi, Starowierzy, Ewangelicy”, poświęcone historii suwalskich Ewangelików. Odbędzie się ono w siedzibie archiwum, ul. Kościuszki 69, dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miasta.
Parafia ewangelicka w Suwałkach powstała w roku 1838. W latach 1839-1841 na jej potrzeby wybudowano kościół, a w roku 1846 zakupiono przy ulicy Kościuszki kamienicę w której zorganizowano dom parafialny. Proboszczem został ksiądz Fryderyk Wilhelm Grabowski (1838-1866); następnie kierowali nią: Julian Mrongowiusz (1866-1883) i Władysław Wernic (1884-1917). Należały do niej gminy: Suwałki, Filipów, Raczki, Szczebra, Przerośl, Koniecbór, Czostków, Kadaryszki, Dowspuda, Motule, Kuków, Pawłówka, Huta, Stara Hańcza, Nowy Dwór, Wólka, Olszanka. W roku 1850 obejmowała 696 rodzin liczących prawie 3000 osób, w tym na terenie miasta 95 rodzin z 416 osobami.
Od czerwca 1928 roku działało w Suwałkach Towarzystwo Młodzieży Ewangelickiej, które miało na celu „jednoczenie i współżycie młodzieży dla wzajemnego oddziaływania w duchu religijno-społecznym”. Do 1938 roku kierowały nim: Jadwiga Szulikowska, August Prejs, Jan Szulc i Elza Danielczyk.
Po wojnie, w roku 1945 władze miejskie rozpatrywały wniosek o przekazanie kościoła ewangelickiego katolikom. Miał to być początek likwidacji parafii ewangelicko-augsburskiej w Suwałkach. Odtąd suwalscy Ewangelicy przynależeli do parafii w Ełku.
Starania o zwrot suwalskiej świątyni Ewangelikom rozpoczął w roku 1953 ks. E. Friszke, senior Rady Diecezjalnej Diecezji Mazurskiej w Olsztynie. Remontu doczekała się w latach 1976-1981. Wobec tego, że w tym czasie w Suwałkach mieszkało trzykrotnie więcej Ewangelików niż w Ełku i wykazywali się oni dużą ofiarnością, w roku 1982 parafia powróciła do Suwałk. Podlegały jej stacje kaznodziejskie w Ełku i Gołdapi. Początkowo nie miała swojego kapłana, dopiero w roku 1987 objął ją przybyły do miasta ksiądz Piotr Sitek (pierwszy proboszcz od 1943 r.).
W roku 1995 r. obchodziła uroczyście 154 rocznicę poświęcenia suwalskiej świątyni . W obchodach wzięli udział: biskup Jan Szarek – zwierzchnik kościoła w Polsce oraz delegacje ewangelików z kraju i zagranicy.
Szerzej o historii parafii i o Ewangelikach opowie dr Krzysztof Snarski – kulturoznawca z Muzeum Okręgowego w Suwałkach, zaś pastor Dawid Banach – proboszcz suwalskiej parafii Ewangelicko-Augsburskiej pw. Świętej Trójcy przybliży ich współczesne losy.
Serdecznie zapraszamy.
Informacje zaczerpnięto z książki „Suwałki – miasto nad Czarną Hańczą” wydanej w Suwałkach przez Wydawnictwo „Hańcza” w 2005 roku jako praca zbiorowa pod redakcją Janusza Kopciała.
Jh-d
