Za dwa lata jubileusz 300-lecia naszego miasta. Z tej okazji chcemy wspólnie z Wami wskazać najwybitniejsze postaci naszego miasta. Suwałki poszukują swojej tożsamości i tradycji historycznej, która budzi w ostatnich latach coraz większe zainteresowanie.
Na łamach DwuTygodnika Suwalskiego chcemy przybliżyć postaci suwalczan, które wywarły znaczący wpływ na życie naszego miasta i kraju. Będziemy się skupiali na suwalskich wątkach w ich życiu i używali współczesnego nazewnictwa np. ulic, tak by ułatwić lekturę naszym Czytelnikom. Publikowane teksty nie będą miały charakteru naukowego. A wszystko po to, by na 100-lecie wyzwolenia Suwałk ogłosić wśród Czytelników Dwutygodnika Suwalskiego plebiscyt na Suwalczanina 300-lecia.
W tym roku przypomnimy przede wszystkim suwalczan, którzy byli związani z wydarzeniami sprzed stu lat, gdy niepodległość odzyskiwała Polska, a nieco później Suwałki i Suwalszczyzna. Przypomnieliśmy już: Aleksandrę Piłsudską z domu Szczerbińską, Teofila Noniewicza i Adama Koca. Jedną z takich postaci był ksiądz Stanisław Szczęsnowicz.

Kim był Stanisław Szczęsnowicz?

szczesnowicz

Stanisław Szczęsnowicz

Urodził się 13 kwietnia 1867 r. w Augustowie w rodzinie Wincentego i Pauliny z domu Górskiej. Od 1880 r. uczył się w suwalskim gimnazjum, a po ukończeniu czterech klas w 1885 r.
wstąpił do Seminarium Duchownego w Sejnach. Po święceniach pracował jako wikariusz w parafiach w Suwałkach i Małym Płocku, a następnie jako proboszcz w Wiżajnach i Bakałarzewie. Do Suwałk trafił w grudniu 1914 r. Dołączył do Suwalskiego Komitetu Obywatelskiego, a później został jego prezesem. Do zadań tego Komitetu powołanego przez władze rosyjskie należał m.in. podział środków, otrzymanych z gubernialnego komitetu obywatelskiego i rozpatrywanie indywidualnych próśb o wsparcie. Po lutowej ofensywie Niemców działalność komitetu suwalskiego została przerwana, a Suwałki znalazły się pod okupacją niemiecką.
13 listopada 1918 r. powstała Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego, która przejęła od władz niemieckich administrację w powiecie augustowskim, sejneńskim i częściowo suwalskim. Ks. Szczęsnowicz był jednym z jej członków, a w grudniu wspólnie z późniejszym prezydentem Suwałk Janem Schmidtem został delegatem Rady do rządu polskiego.
Za zgodą Niemców, 16 lutego 1919 r. w Suwałkach i na Suwalszczyźnie przeprowadzono wybory do Sejmu Ustawodawczego. Ks. Stanisław Szczęsnowicz został wybrany z listy Związku Ludowo-Narodowego, na którą oddano ponad 95% głosów. Wobec przedłużającej się okupacji niemieckiej i nacisków ze strony Litwy, ks. Szczęsnowicz złożył na ręce marszałka Sejmu wniosek o podjęcie działań zmierzających do wyzwolenia Suwalszczyzny. 9 lipca 1919 r. wygłosił swoje najważniejsze polityczne przemówienie, w którym ukazał rdzenną polskość tych terenów, a także opowiedział o akcjach germanizacyjnych i nadużyciach wobec ludności polskiej. Przytoczył m.in. incydent z pasterki w 1918 roku. „(…) Bo oto w nocy z 24 na 25 grudnia 1918, kiedy odprawiałem pasterkę za pozwoleniem Niemców, zgraja żołdaków uzbrojonych w karabiny napadła na kościół i poczęła ostrzeliwać go, a kiedy wdarli się do środka, poczęli wkładać bagnety na karabiny i przypuścili szturm do kilkutysięcznej modlącej się rzeszy. Możecie Panowie wyobrazić sobie, co się w kościele działo. Naród odchodził prawie od zmysłów, wdrapywał się na ołtarze, wdzierał się na okna i przez okna wyskakiwał na ulice, ale trafił z deszczu pod rynnę, bo tam żołnierze wytoczyli karabiny maszynowe i poczęli ostrzeliwać ulice, wobec czego naród począł na powrót tłoczyć się do kościoła. Na drugi dzień zanieśliśmy uroczysty protest ustnie i na piśmie. Połączyły się z nami wszystkie wyznania, nawet Żydzi, a Niemcy rozstrzygnęli sprawę prawdziwym sądem salomonowym: »ha, trudno, źle zrobili żołnierze, że strzelali, ale źle zrobił naród, bo po co uciekał«.” Przypomniał tę historię Tadeusz Trzaskalik w Roczniku Augustowsko-Suwalskim z 2012 r.
Dzięki ks. Szczęsnowiczowi, przyjęto uchwałę sejmową, która wzywała rząd polski do natychmiastowego podjęcia działań na rzecz uwolnienia Suwalszczyzny. W efekcie wniosek trafił do Rady Najwyższej
w Paryżu, gdzie marszałek Ferdinand Foch osobiście wyznaczył linię demarkacyjną. Wojska okupantów do północy z 23 na 24 sierpnia 1919 r. miały opuścić Suwałki i Suwalszczyznę. Na skutek niepowodzeń negocjacji pomiędzy stronami polską i litewską doszło do wybuchu wygranego przez Polaków powstania sejneńskiego. To zdecydowało o przynależności Suwalszczyzny do Polski i opuszczeniu tych terenów przez litewskich i niemieckich okupantów. 12 września 1919 r. ks. Szczęsnowicz witał w Suwałkach marszałka Józefa Piłsudskiego. Przemawiał on również w trakcie uroczystości poświęcenia i wręczenia 41. Pułkowi Piechoty sztandaru jako kapelan tego pułku.

Jako poseł z Suwałk ks. Szczęsnowicz wystąpił w 1920 r. do Ministra Spraw Wojskowych w sprawie karygodnego niedbalstwa wojskowych w stosunku do rekrutów Ziemi Suwalskiej, po którym około 60‑ciu tych młodych ludzi utraciło życie. Treść wystąpienia za Rocznikiem Augustowsko-Suwalskim z 2012 r.: „(…) Czy Panu Ministrowi Spraw Wojskowych wiadomo, że Władze Wojskowe w końcu stycznia b.r. powołanych do wojska rekrutów Ziemi Suwalskiej zapędziły do koszar zdemolowanych i niedogrzanych w Suwałkach, gdzie przetrzymywały ich kilka dni przy 16‑tu stopniowym mrozie na posadzce kamiennej; a następnie w podobnych koszarach w Augustowie, wskutek czego połowa tych młodych ludzi zachorowała z przeziębienia i około 60‑ciu umarło. (…) Wobec tego uprzejmie proszę Pana Ministra Spraw Wojskowych, zakomunikować mi czy i jak zostali ukarani winni tego niesłychanego niedbalstwa, bym mógł przynajmniej powiedzieć zrozpaczonym rodzicom, że w Rzeczpospolitej Polskiej żadna wina nie uchodzi bez kary, a przeto nie uszła i ta.”
Później działał w Polskim Towarzystwie Czerwonego Krzyża i Radzie Suwalskiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności. W listopadzie 1929 r. ksiądz St. Szczęsnowicz został proboszczem kościoła katedralnego w Łomży i dziekanem łomżyńskim. Zmarł 24 marca 1944 r. w Łomży i został pochowany na miejscowym cmentarzu.

Suwalczanie 300-lecia – Aleksandra Piłsudska  część I z dnia 6 marca 2018 r. 

Suwalczanie 300-lecia – Teofil Noniewicz część II z dnia 10 kwietnia 2018 r. 

Suwalczanie 300-lecia – Adam Koc część III z dnia 8 maja 2018 r.